کتاب، مجموعه افسانه
مؤلف: محسن شریفی
جلد اول، ویراست دوم
این کتاب تألیف محمدابراهیم بامیانی است و آن را انتشارات اکادمی علوم افغانستان در کابل در سال ۱۳۶۸ ش منتشر کرده است، در ۱۳۴ صفحۀ وزیری با شمارگان ۱۵۰۰ نسخه. حسین نائل در تقریظی که بر کتاب نوشته است، می‌گوید: بامیانی بر اساس علاقه‌اش به دانش عامیانه و فرهنگ مردم هزاره، مجموعه‌ای از افسانه‌های فولکوریک بامیان را که به صورت شفاهی دهان به دهان می‌گشت، گردآوری کرده که نخستین مجموعه، افسانه‌های عامیانۀ بامیان است (بامیانی، ۱۳۶۸: ۵).
حسین فرمند در تقریظی که بر کتاب نوشته، می‌گوید: کتاب هم از جهت ارائۀ آگاهی‌های ضروری دربارۀ باورهای مردم بامیان و ویژگی‌های منطقه و هم از این جهت که نخستین اثر فولکلوری مناطق مرکزی است، در خور توجه و چاپ است (بامیانی، ۱۳۶۸: ۹ و ۱۰).
بامیانی در مقدمۀ کتاب دربارۀ انگیزه‌اش از تألیف کتاب می‌نویسد: «بنا به درخواست و تشویق مرکز زبان و ادبیات اکادمی علوم افغانستان، مجموعه‌ای از افسانه‌ها را از ادبیات شفاهی راویان آن گردآوری کردم» (بامیانی، ۱۳۶۸: ۱۲).
کتاب شامل ۱۵ افسانه است: ۱. داستان بند امیر؛ ۲. اسب ابلق آبی؛ ۳. نهنگ بند امیر؛ ۴. شاه برهنه؛ ۵. گرگ هندوستانی؛ ۶. ملای لنگ؛ ۷. زن جگرخوار؛ ۸. شکاری؛ ۹. اژدرخو؛ ۱۰. میر‌گند، ۱۱. اسپان آتش‌نفس؛ ۱۲. خرس‌های به‌خواب‌رفته؛ ۱۳. بابه الف؛ ۱۴. غول بیابان و برف کلان؛ ۱۵. بابه خارکش.
گردآورنده در پایان کتاب، ابتدا به منظور حفظ امانت، هشت نفر را به عنوان کسانی که راوی و ناقل این افسانه‌ها بوده‌اند، نام می‌برد. سپس برای بهتر فهمیدن افسانه‌ها، فهرستی از کلمات و اصطلاحات نامأنوس محلی را به زبان فارسی معیار برگردان می‌کند.
سید محمدابراهیم بامیانی، استاد دانشگاه، نویسنده و محقق تاریخ شفاهی، متولد سال ۱۳۴۵ ش / ۱۹۶۶ م در قریۀ غنده‌سنگ ولسوالی یکه‌اُولَنگ است. او دو ماستری در رشته‌های زبان انگلیسی و روان‌شناسی آموزش دارد. او عضو کانون فرهنگی ناصر خسرو است و در آثار اسماعیلیان مشغول تحقیق است.
منبع: بامیانی، محمدابراهیم. (۱۳۶۸). افسانه‌های فولکلوریک غرجستان. کابل: اکادمی علوم ج. ا.
