کتاب، در موضوع معرفت‌شناسی دینی
مؤلف: محمود جعفری
جلد اول، ویراست دوم
کتاب ایمان و آزادی (تیوری آیدیال و واقعیت در شریعت) تألیف دای‌فولادی (عبدالعدل، حسین) است. این کتاب در بهار ۱۳۸۲ ش با همت عزیزالله رویش در بنیاد انکشاف مدنی در کابل منتشر شده است، در ۵۱۰ صفحۀ قطع وزیری.
دای‌فولادی در این کتاب، رابطۀ ایمان و آزادی را با «تیوری ایدیال و واقعیت در شریعت» بررسی کرده است. منظور نویسنده از واقعیت این است: «واقعیت همان دنیایی است که به طور عینی تجربه و مشاهده میشود (دای‌فولادی، ۱۳۸۲: ۴۲۷)». همچنین تعریف او از آیدیال، پدیده‌ای است که کامل پنداشته شود. به اعتقاد نویسنده، برای هر واقعیت آیدیالی وجود دارد. هرگاه این واقعیت از نقص عاری شد، به آیدیال خود رسیده است. آیدیال او همان کمال اوست. به نظر نویسنده، انسان نیز یک پدیده است و این پدیده زمانی به آیدیال خود می‌رسد که صاحب خصوصیات مطلوب شده باشد (همان: ۴۲۸).
دای‌فولادی بحث خود را در کتاب با یک مقدمه طولانی آغاز می‌کند و سپس آن را بدون فصل بندی، با عنوان‌ها‌ی جداگانه بسط می‌دهد و با یک نتیجه‌گیری پایان می‌بخشد.
نویسنده در آغاز، به بیان تفاسیر مختلفی که از اسلام صورت گرفته می‌پردازد و چنین نتیجه می‌گیرد که «دین یکی است اما شناخت از دین متکثر و متعدد است». او تعدّد شناخت را امر طبیعی می‌خواند و می‌گوید، مشکل اصلی این است «که یک نوع شناخت از دین به عنوان خود دین تلقی میشود». نویسنده مشکل جامعه اسلامی و تضادهای اجتماعی موجود در جوامع اسلامی را ناشی از همین تلقی‌ها می‌شمارد. به باور او «مشکل اساسی این است که تفسیری از اسلام، ابدی و مطلق نگه داشته شود که بنیاد آن را واقعیت‌ها‌ی عصر مسعودی تشکیل دهد (دای‌فولادی، ۱۳۸۲: ۴)».
نویسنده بر این مسئله تأکید می‌کند که در ذات حقیقی اسلام هیچ تضادی وجود ندارد. آنچه باعث میشود در شریعت به عنوان تضاد معرفی شود، تضاد واقعیت از عصر وحی تا عصر حاضر است. او همچنین کوشیده است تا برخورد اسلام با واقعیت‌ها‌ی زمان معاصر را در این اثر تبیین کند و نشان دهد که رابطۀ واقعیت با شریعت، رابطۀ واقعیت‌ها با تکامل انسان و رابطۀ واقعیت‌ها برای جهانی شدن وحدانیت، انسانیت و مدنیت چگونه است. او در این کتاب تضادی را که در ظاهر نص‌ها‌ی حقوقی و جزایی شریعت وجود دارد، با استدلال‌های علمی و فلسفی توجیه می‌کند.
دای‌فولادی پس از بیان ماهیت انسان در قرآن، انسان آیدیال را از منظر شریعت با خصوصیاتی چون موحد و متوکل بودن، انسان‌دوست، پلورالیست، اندیشمند و عالم، قانون‌پسند، پرهیزگار، اصلاح‌گر، حق‌گرا، عادل و نظایر آن یاد می‌کند و هرکدام را با عنوان‌ها‌ی جداگانه بررسی می‌کند.
او در پایان از رابطۀ آزادی و ایمان سخن به میان می‌آورد و معتقد است که آزادی و ایمان چون جان و تن هستند. «اگر آزادی از دین گرفته شود، دین به لَشی تبدیل می‌گردد که همه از آن فرار کنند و اگر دین از جوار آزادی کنده شد، آزادی تحرکی در توحش خواهد بود (همان: ۴۹۹)».
حسین دای‌فولادی که به نام مستعار عبدالعدل یاد میشود، یکی از نویسندگان افغانستان است و چندین اثر دارد.
منبع:دای‌فولادی، (۱۳۸۲). ایمان و آزادی (تیوری آیدیال و واقعیت در شریعت). کابل: بنیاد انکشاف مدنی.
