معرفی کتاب
نویسنده: عزیزالله علی‌زاده مالستانی
ناشر: انتشارات بنیاد اندیشه
نوبت چاپ: اول، بهار 1400، کابل
شمارگان: 1000 نسخه
موضوع: زندگی‌نامه، خاطره، تاریخ
درباره کتاب
کتاب نامۀ اعمال؛ زندگی‌نامۀ خودنوشت تألیف عزیزالله علی‌زاده مالستانی است. حجت‌الاسلام والمسلمین عزیزالله علی‌زاده مالستانی عالم و مدرس دینی، فعال فرهنگی و اجتماعی و صاحب چندین اثر است. این کتاب را انتشارات بنیاد اندیشه در سال 1400 ش در شهر کابل و در 666 صفحه منتشر کرده است. شمارگانِ آن 1000 نسخه و در قطع رقعی است. اگرچه عنوان کتاب زندگی‌نامه است؛ اما مؤلف خواسته است در هر دوره از زندگی خود سیمایی از زادگاهش و همچنین حوادث و رویدادهای سیاسی و اجتماعی آن را به تصویر بکشد.
کتاب در 3 بخش و 17 فصل تنظیم شده است. مؤلف در مقدمۀ کتاب با عنوان «زندگی در میان مردم» برخورد مردم عوام را ساده، صمیمی، صادقانه و به دور از تکلُّف و تصنُّع می‌شمارد. زندگی در میان مردم را چون دانشگاه طبیعی و کلاسیک می‌داند که نکات ظریف و آموزنده‌ای برای انسان دارد. نگارندۀ کتاب متأسف است که نکته‌های آموزندۀ بسیاری را از مردم شنیده است؛ ولی در زمانش یادداشت نکرده است. او همچنین رویدادها و حوادث مهم را در زمان وقوع‌شان ثبت نکرده و همچنین تأسف می‌خورد که بعضی اسناد خیلی مهم را نتوانسته است که به خوبی نگهداری کند و از دست رفته است. مؤلف هدف از تدوین خاطرات خود را تشویق تعدادی از دوستان و اهالی فرهنگ عنوان می‌کند (نامۀ اعمال: ص 3 و 7).
بخش اول، سیمای مالستان که شامل زیرعنوان‌های جغرافیای طبیعی، اداره و حکومت، اقتصاد و منابع درآمد، فرهنگ، آداب و رسوم است. در این بخش، به رودخانه‌های مالستان، اقتصاد و منابع درآمد مالستان، منابع سواد آموزی و امور دینی، انواع مالیات، کوچی‌ها، حکومت کودتا، انقلاب خودجوش مردمی و سقوط مالستان، صنایع دستی زنانه، مظلومیت زنان، غذاهای محلی، لباس و پوشاک، آداب و رسوم و سرگرمی‌ها اشاره شده است.
علی‌زاده در بخش دوم با عنوان زادگاه و تحصیلات، به موضوعاتی چون سیمای سُوکَه، دوران مدرسه و تحصیلات پرداخته است. در این بخش نیز مطالب متنوعی چون دوران مکتب، تأسیس مکتب دولتی و مخالفت مردم، گرگ شکار، دیدن رادیو برای اولین بار، دیدن دکان برای اولین بار، آمدن ظاهر شاه به مالستان، سال‌های گرسنگی، تحصیل در قندهار، تحصیل در ایران، با شهید مطهری، امان از آخوندهای ده و مطالب خواندنی و جذّاب دیگر.
در مصدر خدمت، عنوان بخش سوم و پایانی است که در آن مطالبی چون بازگشت از تحصیل، تدریس و تبلیغ، تدریس در غزنی، فعالیت در بامیان، به سوی ایران، بازگشت از ایران، آغاز فعالیت مجدّد در غزنی، ولسوال‌های مالستان در دوره پس از بُن، ماجرا با سادات محترم و حمله طالبان بر ولسوالی مالستان بیان شده است. این بخش بیش از دو سوم کتاب را در بر می‌گیرد، مطالب متنوّع و خواندنی زیادی از قبیل علت آمدنم از ایران، تلاش برای تشکیل حوزۀ مردمی، صراحت و بی‌تجربگی، تشکیل جبهه هِنگی، تدارک عروسی و بی‌خبری من، سال تنظیم، ماجرا با شهید مجاهد و داستان تکفیر، اعلام موجودیت سازمان نصر، جنگ لُومان، جنگ مالستان و مَلاخِیل، تدریس و تبلیغات دینی در غزنی، به سوی بامیان، تأسیس مدرسۀ دینی، اقامۀ نماز جمعه، قتل شفیع در بوتۀ ابهام، سرکوه بلند زردک نموشه!، شرکت در لویه جِرگه اضطراری، ناکامی در انتخابات پارلمانی، زیارت آیت‌الله العظمی فیاض در مشهد، سفر به استرالیا، بر غزنی غرقه به خون چه گذشت؟، درد دل مادر یک شهید و بی‌نانی و گرسنگی سربازان و نیروهای دفاعی آمده است.
بخش پایانی کتاب را «ضمیمه‌ها» تشکیل می‌دهند که شامل عکس‌ها، وکالت نامه‌ها و نمایه است.
منبع: علی‌زاده مالستانی، عزیزالله. (1400). نامۀ اعمال، زندگی‌نامه خودنوشت. دفتر اول. کابل: انتشارات بنیاد اندیشه.
علی‌مدد شریفی، جوزای ۱۴۰۱، مشهد
){kind=link}