اسکنه /Askana/

ابزار نجاری

مؤلف: محمدحسین فیاض

جلد اول، ویراست دوم

اسکنه یا سُوچِی، ابزاری برای سوراخ کردن یا ایجاد حفره در چوب است. میله‌ای است با لبۀ پهن و تیز و در اندازه‌های مختلف بین ده سانتی‌متر تا نیم‌متر، بعضاً دارای دستۀ کوتاه و اغلب بی‌دسته. شیوۀ کار اسکنه، گرفتن آن با دست چپ روی چوب و زدن با اَلْغَه (چکش) در قسمت انتهایی آن است تا شکاف مورد نظر ایجاد شود. نجاران هزاره سِرْکُوی (هاون چوبی)، چَمچَه (قاشق)، ملاقه‌های چوبی، یُوغ، اِسْپار و دیگر وسایل زراعت را با آن می‌ساختند.

دلیل نام‌گذاری آن به سوچی شاید این باشد که کارش مدام سفت شدن در بدنۀ چوب با کوبیدن و سپس کندن از آن است. به کنده شدن دستۀ بیل و کلنگ هم از خود آن، سُوچی یا سُورْچی گفته می‌شود (مظفری، ۱۳۹۶). دربارۀ شهرت آن در مناطق مختلف، حسین‌علی یزدانی، مورخ و پژوهشگر هزاره نوشته است: «اسکنه ابزاری است که با آن چوب را سوراخ کنند. در بهسود به آن سوچی گویند» (یزدانی، ۱۳۷۱: ۱۰۷). در مالستان و جاغوری نیز به آن سوچی گفته می‌شود (مجاهد، ۱۳۹۶).

منابع: مجاهد، آمنه. (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری محمدحسین فیاض با آمنه مجاهد. تهران. ۱۲ قوس ۱۳۹۶؛ مظفری، سید ابوطالب. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی محمدحسین فیاض با سید ابوطالب مظفری. ۱۶ جدی ۱۳۹۶؛ یزدانی، حسین‌علی. (۱۳۷۱). فرهنگ عامیانه طوایف هزاره. مشهد: مؤلف.