آیینگر (آهنگر)/Âyingar/
منطقه‌ای در ولسوالی میرامور ولایت دای‌کندی
مؤلف: محمدهاشم علی‌زاده
جلد اول، ویراست دوم
منطقۀ آیینگر/ آئینگر یا آهنگر در ولسوالی میرامور ولایت دای‌کندی است. آیینگر از قریه‌های کوچک‌تری به نام‌های اُونُو، خَربید، پایِ قُولا، مرادحاجی، سینه بُلاغ، پای کوتل، پِیشِ قِشلاق، بَندِ کُوشُو، زردگِیلَک و خاربُلاق / خَربُلاق تشکیل شده است.
قریه‌های سینه‌بُلاغ وُطنه، گُلَک و نَوبُریده در شرق، قریۀ سَچَک در غرب، قریه‌های قوم شیرین و وُرزال در شمال و قریۀ نُرخسَی در جنوب آیینگر است (امیری: ۱۳۹۸، پناهی: ۱۳۹۸). فاصلۀ آن با مرکز ولسوالی میرامور در حدود ۶۰ کیلومتر است (عاصی: ۱۳۹۸). سرک خامه‌ای که منطقۀ بَرگَر را به چهارصدخانه وصل می‌کند از آیینگر می‌گذرد. سرک‌های فرعی دیگری هم وجود دارد که قریۀ سینه‌بلاغ را به مراد حاجی و آیینگر را به درۀ خُوکُشته وصل می‌کند.
جمعیت آیینگر در حال حاضر (۱۳۹۸ ش) نزدیک به دوصد خانواده است. ساکنان آیینگر از نوادگان خُوجَه‌داد هستند که در دورۀ امیر عبدالرحمان خان از دایه کوچانیده شده بودند و در این منطقه ساکن شده‌اند. دربارۀ دلیل نام‌گذاری آیینگر گفته شده است که شغل خوجه‌داد و پسرانش به نام‌های رحیم‌داد، اُمورداد / عُمرداد و شاه‌داد، آهنگری بوده و از این جهت قریۀ محل سکونت آنان به نام آیینگر / آهنگر معروف شده است. اکنون (۱۳۹۸ ش) نوادگان خُوجَه‌داد به شاخه‌های خال‌مَمد، خدا‌نظر، اُولُوس، رحیم‌داد و گُل‌زِیلِی تقسیم شده‌اند. در این منطقه چند خانۀ محدود از مردم نهال چهارصدخانه نیز زندگی می‌کنند (پناهی: ۱۳۹۸، امیری: ۱۳۹۸).
محیط طبیعی آیینگر کوهستانی و شامل دره‌های کوچک است. آب و هوای بخش‌های پایین آن معتدل و قسمت بالای آن سرد است. در برخی از کوه‌های آن در فصل تابستان نیز برف وجود دارد. از کوه‌های مرتفع آیینگر که در قسمت جنوب آن واقع شده است می‌توان از مَجاره‌کوه و اَلَه‌کوه / اَلَی‌دَکوه نام برد. آهوی غَلچه، سرخ آهو، پلنگ و خرس در این کوه‌ها یافت می‌شود. زیست گیاهی قریه شامل کَمی، بَدرَه، غِیغُو، اُوشَی، راف، بَلگ / چُکرِی، بُویُو، میرشَخَلِی، مامُوری، کاکُوچِی، کُوزه‌تَنِی و خِرس‌دَرُو است.
تعداد زیادی از ساکنان این منطقه به دلیل کم‌آبی و بیکاری به سایر شهرها یا خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند. شغل بیشتر مردم زراعت و مال‌داری است. محصولات این منطقه گندم، جو، جواری، شفتل، شلغم، کچالو و رشقه است.
این منطقه دو شورای انکشافی، سه منبر / حسینیه و یک مکتب ابتداییۀ فاقد ساختمان به نام «جعفریه» دارد. لیسۀ آن در قریۀ نرخسی است (امیری، همان)
شخصیت معروف قریه در گذشته میر کریم / کریم خان است. طبق روایاتی ۱۹ نفر از اعضای خانوادۀ میر کریم در حدود سال ۱۳۰۰ ش در حمله کوچی‌های ملاخیل دایه در خانه‌شان سوزانیده شده‌اند. در این حادثه عروس او همراه با طفل شیرخوارش خود را از بالای کُوشه (برجی که بالای خانه ساخته می‌شد و اطرافش سوراخ‌های کوچک برای اهداف نظامی و امنیتی تعبیه می‌شد) به پایین کوه می‌اندازد. میرکریم دستگیر می‌شود و در غار سمنکۀ دایه، زنده زنده پوست شده و به قتل می‌رسد. از سرنوشت یک عروس و یک دختر میرکریم که به همراه خود او به اسارت برده شده بودند، اطلاعی وجود ندارد. ضامن‌علی امیری از شخصیت‌های معاصر است که در جنگ مخالفان با حکومت جمهوری دموکراتیک افغانستان شرکت داشت و همچنین در تحولات سیاسی و نظامی منطقه نقش یکی از فرماندهان محلی را داشته است (پناهی: ۱۳۹۸؛ امیری؛ ۱۳۹۸، نظری: ۱۳۹۸).
منابع: امیری، ضامن‌علی. (۱۳۹۸). مصاحبۀ تلفنی محمدهاشم علی‌زاده با ضامن‌علی امیری. ۲۰ عقرب ۱۳۹۸؛ پناهی، محمد شرف. (۱۳۹۸). مصاحبۀ تلفنی محمدهاشم علی‌زاده با محمدشرف پناهی. ۲۴ عقرب ۱۳۹۸؛ عاصی، خداداد. (۱۳۹۸). مصاحبۀ اینترنتی محمدهاشم علی‌زاده با خداداد عاصی. ۲۵ عقرب ۱۳۹۸؛ نظری، اسدالله. (۱۳۹۸). مصاحبۀ تلفنی محمدهاشم علی‌زاده با اسدالله نظری. ۱۸ عقرب ۱۳۹۸.
