او پرتو /Aw_Partaw/
قریهای در ولسوالی زاری ولایت بلخ
مؤلف: حسین رهیاب (بلخی)
جلد اول، ویراست دوم
اوپرتو در ولسوالی زاری ولایت بلخ قرار دارد و خود از دو بخش اَوْپَرْتَوْ و شُتُرْگَردن (اُشُترگردن) تشکیل شده است. قریه در جنوب غرب منطقۀ اَمْرَخ، شمال قریۀ بیضاء، جنوب قریۀ جوی تیمور و نزدیک به رود بلخاب قرار دارد.
جمعیت قریه در برنامۀ همبستگی ملی، ۲۰۰ خانوار ثبت شده است. تعدادی از مردم قریه در تحولات پس از کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ ش به خارج مهاجرت کردهاند و بخشی در طول سالهای اخیر در مناطق اطراف ساکن شدهاند (صابری، ۱۳۹۶).
باشندگان آن عموماً طوایفی از مناطق بهسود هستند که در زمان امیر عبدالرحمان خان از سکونتگاه خود آواره شده و به این منطقه کوچیدهاند. این قریه در تحولات پس از کودتای ۷ ثور، از مناطق مناسب و محوری برای فعالیت احزاب مخالف دولت و یکی از مناطقی بود که در برابر طالبان مقاومت کرد. پس از سقوط طالبان امنیت نسبی داشته است (طاهری، ۱۳۹۶).
مهمترین فعالیت مردم قریه زراعت است که قبلاً تا حدودی زندگی آنها را تأمین میکرد. اما در سالهای اخیر و با خشکسالیها زمینۀ زراعت در قریه بسیار کم شده است. محصول قریه عموماً گندم و جو است و برخی از اقلام دیگر به صورت متفرقه در زمینهای آن کشت میشود (صابری، ۱۳۹۶).
باغداری قبلاً در این قریه رایج نبوده، اما در سالهای اخیر کاشت درخت سیب رواج یافته است. برخی درختان دیگر چون زردآلو، شفتالو و چهارمغز هم در قریه وجود دارد.
مالداری در گذشته یکی از منابع مهم تأمین معیشت مردم بوده است. اما اکنون به دلیل نبودن مراتع، نگهداری از گلههای بزرگ در قریه ممکن نیست. برخی از مردم تعدادی گاو، گوسفند یا بز دارند و از محصولات آنها برای تأمین زندگی خود استفاده میکنند (همان).
قبلاً در این قریه تولید برخی اقلام صنایع دستی رواج داشت. امروزه به صورت محدود گلیم، نمد، خورجین و برخی از کارهای دستی دیگر تولید میشود؛ اما صنایع دستی نقش زیادی در زندگی مردم قریه ندارد (صابری، ۱۳۹۶. طاهری، ۱۳۹۶).
قریۀ اَوْپَرْتَوْ مکتب ندارد و فرزندان مردم قریه از مکاتب ابتدایی و لیسۀ قریۀ جوی تیمور استفاده میکنند. در قریه چندین مسجد کوچک وجود دارد (صابری، ۱۳۹۶).
قریه در گذشته پوشش گیاهی مناسبی داشته که به مرور زمان تخریب شده است. گیاهان دارویی و غیردارویی مانند بَلْدَرْغُوْ، شفتل، پُودِینَه، رشقه، پیاز کوهی، زیره و… در منطقه وجود دارد (همان).
در زمان حاکمیت داوودخان در کوهی واقع در قسمت غربی قریه، جنگل بزرگی وجود داشت که در حدود سی سال اخیر از بین رفته است. فعلاً بهندرت میتوان آثار درختان جنگلی را در این مناطق دید (همان). در طول سالهای گذشته حیات وحش قریه بهشدت آسیب دیده است. با وجود این، برخی از پرندگان چون زاغ، کَوْک، عقاب، کبوتر و… در منطقه میزیند. روباه، گرگ، شغال، موش صحرایی، خرگوش و برخی از حیوانات کوچک دیگر مجموعۀ حیات وحش قریه را تشکیل میدهند (صابری، ۱۳۹۶؛ طاهری، ۱۳۹۶).
قریۀ اَوْپَرْتَوْ شخصیتها و متنفذان زیادی دارد که در منطقه تأثیرگذار بودهاند. احمدعلی خان یکی از افراد شناختهشدۀ قدیمی قریه بوده است که ساکنان فعلی با تلاشهای او در این منطقه ساکن و تثبیت شدهاند. اسماعیل خان از متنفذان دورۀ معاصر است. قومندان (جنرال) شریعتی از مشاوران محمد محقق است که نقش زیادی در همزیستی مردم شیعه و سنی منطقه دارد (طاهری، ۱۳۹۶).
منابع: صابری، سید عیسی. (۱۳۹۶). «یادداشتهای شخصی صابری دربارۀ قریۀ آبپرتاب»؛ طاهری (قاسمی)، محمد. (۱۳۹۶). «یادداشتهای شخصی طاهری دربارۀ قریۀ آبپرتاب».
