افغانستان در غربت
کتاب، گزیدۀ شعرهای شاعران مهاجر
مؤلف: حسین رهیاب (بلخی)
جلد اول، ویراست دوم
افغانستان در غربت حاصل گردآوری دکتر حسن انوشه و دکتر حفیظ‌الله شریعتی (سحر) است. کتاب را در سال ۱۳۸۲ ش انتشارات نسیم بخارا در تهران منتشر کرده است، با ۶۹۲ صفحه در قطع وزیری و شمارگان ۱۵۰۰ نسخه. موضوع کتاب زندگی‌نامه و نمونۀ آثار آن دسته از شاعران افغانستان است که در غربت زندگی کرده‌اند (معرفی کتاب، ۱۳۸۳: ۶۴).
این کتاب با یک پیشگفتار آغاز می‌شود که در آن حسن انوشه دربارۀ نحوۀ گزینش شاعران توضیح داده است. بر اساس آن، در این کتاب آثار شاعرانی آمده است که به دنبال کودتای داوود خان در ۲۶ سرطان ۱۳۵۲ ش / ۱۷ جولای ۱۹۷۳ م و نیز کودتای حزب دموکراتیک خلق در ۷ ثور ۱۳۵۷ ش / ۲۷ اپریل ۱۹۷۸ م به ترک کشور مجبور شده‌اند. در ادامه و بعد از پیشگفتار، وارد متن کتاب می‌شویم. اولین شاعر معرفی‌شده در این مجموعه، خلیل‌الله خلیلی است و آخرین آن، ریحانه یوسف. ترتیب شاعران در کتاب، بر اساس سال ولادت است. برخی از شاعران این مجموعه، افراد بسیار مشهوری هستند و برخی نیز شاعرانی گمنام که در منابع دیگر کمتر نامی از آن‌ها به میان آمده است. از شاعران این مجموعه برخی در داخل کشور بزرگ شده‌اند؛ تعدادی متولد افغانستان و بزرگ‌شدۀ کشورهای دیگر هستند و برخی هم جوانانی‌اند که در خارج متولد شده و در خارج هم شاعر شده‌اند.
در کتاب افغانستان در غربت جمعاً زندگی‌نامه و اشعار ۱۱۵ شاعر آمده است. در بین این شاعران، حدود ۳۰ شاعر زن نیز حضور دارند. کتاب با یک «فهرست واژگان» پایان می‌یابد.
در مجموع، این کتاب تلاشی است در جهت شناخت دنیای مهاجرت و اثرات آن بر زندگی آدم‌ها که با پیگیری اشعار شاعران، فهم‌پذیر است.
حسن انوشه، نویسنده، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی است و حفیظ‌الله شریعتی، شاعر و دارای دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه علامه طباطبایی تهران و صاحب چند مجموعه شعر و اثر پژوهشیِ چاپ‌شده است.
منابع: انوشه، حسن و شریعتی (سحر)، حفیظ‌الله. (۱۳۸۲). افغانستان در غربت (زندگی‌نامه و آثار شاعران مهاجر افغانستان). تهران: نسیم بخارا؛ «معرفی کتاب». (۱۳۸۳). نسیم بخارا. شماره ۲ و ۳. بهمن و اسفند. ص ۶۴.
