افغانستان رنگین کمان اقوام
کتاب تألیف علی نجفی، با نام مستعار مسیح ازرگانی است و آن را مرکز مطالعات و انتشارات میراث خراسان در سال ۱۳۹۰ ش در کابل منتشر کرده است، در ۲۹۲ صفحۀ وزیری با شمارگان ۲۰۰۰ نسخه.
مؤلف در مقدمۀ کتاب دربارۀ انگیزه‌اش از تألیف کتاب می‌نویسد: «افغانستان به لحاظ تنوع قومی، چهارمین کشور آسیایی است؛ ولی دربارۀ اقوام و فرهنگ قومیت‌ها به طور مستقل کار نشده. از این‌رو، ما با رویکرد قوم‌شناسانه و تا حدودی جامعه‌شناسانه به معرفی و دسته‌بندی این اقوام پرداخته‌ایم» (نجفی، ۱۳۹۰: ۱۸). ناشر کتاب نیز دربارۀ آن می‌نویسد:«تا کنون هیچ اثر مستقل و مستندی در موضوع قوم‌شناسی و مردم‌شناسی فرهنگی افغانستان و معطوف به کلیت اقوام و فرهنگ‌های موجود در این سرزمین تألیف و منتشر نشده و کتاب حاضر در نوع خود یک اثر بدیع و سنت‌شکن به شمار می‌رود…» (همان: ۱۱).
کتاب یک مقدمه، سه فصل و دو ضمیمه دارد. فصل اول در دو بخش، ابتدا مفاهیم اصلی کتاب چون تنوع، قوم یا قومیت و گروه قومی، فرهنگ، نژاد، انسان‌شناسی، مردم‌شناسی و مردم‌نگاری را تعریف و بررسی می‌کند و سپس کلیاتی دربارۀ تنوع قومی فرهنگی افغانستان ارائه می‌دهد. در فصل دوم با عنوان «سیمای اقوام افغانستان» در مجموع ۲۵ قوم ساکن افغانستان به تناسب ترکیب قومی بررسی شده و تاریخ پیدایش برخی رسوم و اعتقادات قومی آن‌ها نیز بیان می‌شود. فصل سوم به عوامل تنوع قومی و فرهنگی در این کشور اختصاص دارد و در آن، عواملی چون محیط و گسترۀ جغرافیایی افغانستان، کشورها و سرزمین‌های مجاور، حوزه‌های تمدنی مجاور از حیث تنوع و گستردگی اقوام و فرهنگ‌ها، یورش و دخالت کشورگشایان به افغانستان، مهاجرت‌ها، راه‌های دشوار و فقدان راه‌های ارتباطی و وسایل ارتباط جمعی بررسی می‌شود.
در ضمیمۀ اول کتاب، اطلاعات اقوام افغانستان از طریق نمایه‌ها، جدول‌ها و نقشه‌ها ارائه می‌شود و ضمیمۀ دوم هم دربرگیرندۀ نمایه‌هایی از اقوام، قبایل، طوایف، زبان‌ها، مکان‌ها و اشخاص موجود در کتاب است.
علی نجفی متولد سال ۱۳۴۸ ش در ولسوالی مرکز (نیلی) دای‌کندی است. او ماستری رشتۀ مدیریت و چندین اثر چاپ‌شده دارد.
منبع: نجفی، علی (مسیح ارزگانی). (۱۳۹۰). افغانستان رنگین‌کمان اقوام. کابل: مرکز مطالعات و انتشارات میراث خراسان.
