اخلاصی، صمدعلی (۱۳۰۷ تا ۱۳۸۹ ش)
مدرس و عالم دینی
مؤلف: عبدالعلی عادلی
جلد اول، ویراست دوم
صمدعلی اخلاصی، فرزند محمدشاه از طایفۀ جمال در سال ۱۳07 ش / ۱۹۲۸ م در قریۀ غیغانتو از توابع ولسوالی مالستان ولایت غزنی به دنیا آمد. خواندن و نوشتن ابتدایی را در مکتب‌خانۀ سنتی آموخت. از سال ۱۳۲۱ ش برای ادامۀ تحصیل به مدرسۀ علوم دینی در قریۀ اشکه داوود جاغوری رفت. این مدرسه را غلام‌علی نی‌قول و بعدها جمعه خان توسلی اداره می‌کردند (ناصری، 1398).
اخلاصی در سال 1329 ش به عراق رفت و در حوزۀ علمیۀ شهر نجف ساکن شد. او تا سال 1341 ش به مدت 12 سال سطوح عالی حوزه تا درس‌های خارج فقه و اصول را از استادان مختلفی از جمله سیدمحسن حکیم فرا گرفت (اخلاصی، 1389).
اخلاصی از سال 1342 ش به ایران رفت و مدت کوتاهی در تهران و مشهد ساکن شد. او در این سال همزمان با آغاز مخالفت‌ها با دولت وقت در ایران، به حیث عالم دینی فعالیت می‌کرد. نیروهای دولتی او را به جرم همکاری با مخالفان دستگیر کردند و به زندان انداختند. او پس از مدتی از زندان فرار کرد و از طریق پاکستان به زادگاهش برگشت. اخلاصی از سال 1345 ش به بعد در مناطق مختلفی از ولسوالی‌های مالستان و جاغوری فعالیت‌های آموزشی و دینی داشته است که قسمت عمدۀ آن وظیفه‌داری در مکتب‌خانۀ سنتی در قریۀ سوکه (1345 تا 1351 ش) بوده است. بسیاری از عالمان دینی این منطقه که برخی خارج از کشور مشغول تحصیل هستند، درس‌های ابتدایی خود را از او آموخته‌اند. همچنین در هرکدام از قریه‌های غیغانتو، خربید جاغوری، القبلو و نیز در میرآدینۀ مالستان، حدود دو سال معلم مکتب‌خانه بوده است (حاج احمدعلی، 1396).
اخلاصی در سال 1385 ش به پاکستان رفت و در شهر کویته ساکن شد. او در طول مدت حضورش در آنجا به مطالعۀ موضوعی فضائل اهل بیت پیامبر اسلام، در منابع و احادیث شیعه و اهل سنت پرداخت و حاصل مطالعات خود را در قالب کتابی در دوجلد با عنوان دلائل‌المعرفة منتشر کرد. این اثر به زبان عربی و با حجمی حدود هزار صفحه است. اخلاصی پس از بازگشت به وطن، در سال 1389 ش / ۲۰۱۰ م درگذشت و در قبرستان زادگاهش به خاک سپرده شد.
منابع: اخلاصی، صمدعلی. (۱۳۹۸). «وصیت‌نامه صمدعلی اخلاصی». ارسال شده به دفتر دانشنامه. 28 سرطان ۱۳۸۹؛ حاج احمدعلی. (1396). مصاحبۀ عبدالعلی عادلی با حاج احمدعلی (برادر اخلاصی). 15 اسد 1396؛ ناصری، عبدالمجید. (1398). مصاحبۀ عبدالعلی عادلی با عبدالمجید ناصری داوودی. 24 ثور 1398.
