اوحدی، محمدرضا (۱۲۹۸ تا ۱۳۷۲ ش)
فقیه و مدرس
مؤلف: صدیقه هاشمی و اورینب وحیدی
جلد اول ویراست دوم
اوحدی در سال ۱۲۹۸ ش / ۱۹۲۰ م در قریۀ قُولْیاقُولِ ولسوالی قَره‌باغ واقع در ولایت غزنی متولد شد. وی فرزند علی‌عسکر و از تیرۀ جمال، شاخۀ حسن‌خیل است. او تحصیلات خود را نزد برادرش محمدحیدر آغاز کرد. مدتی در کلاس‌های درس سید محمدموسی نجفی شرکت کرد و فلسفه را نزد عزیزالله غزنوی و محمدامین افشار فراگرفت. او به مدت دو سال در قریۀ سرابِ ولسوالی جغتوی غزنی و نیز در سرپلِ ولایت بلخ مشغول تدریس بود.
اوحدی برای ادامۀ تحصیل ابتدا به ایران و سپس به عراق رفت. در ایران، ساکن مدرسۀ علمیۀ عباس‌قلی خانِ مشهد شد و در آنجا شاگردِ استادانی همچون میرزا احمد کفایی خراسانی، هاشم قزوینی، محمدکاظم مهدوی دامغانی و سید محمدهادی میلانی بود. در نجف نیز از درس‌های محمدعلی مدرس افغانی و درس خارج اصول و فقه آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی و آیت‌الله سید محسن حکیم استفاده کرد و به درجۀ اجتهاد دست یافت. او سرانجام بعد از پانزده سال اقامت در نجف به کشور بازگشت.
اوحدی در ساخت مدرسۀ علوم دینی محمدیه و مسجدی در منطقۀ قره‌باغ، که با کمک اهالی صورت گرفت، نقش مهمی داشت. افزون بر آن، او طلاب علوم دینی را جذب می‌کرد و تدریس و تربیت آنان را به عهده می‌گرفت. از جمله شاگردان او جان‌علی فکوری و ابراهیم مولوی هستند (اکبری، ۱۳۷۵: ۷). بعد از وقوع کودتای ۷ ثور سال ۱۳۵۷ ش / ۱۹۷۸ م، در جنگ علیه دولت فعال بود (ناصری داوودی، ج ۱، ۱۳۹۰: ۱۸۴). اوحدی از مسئولان شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان بود و بعد به پاسداران جهاد اسلامی افغانستان پیوست و پایگاه محمدیه را تشکیل داد (اصغری، ۱۳۶۹: ۱۵۳؛ اعتمادی، ۱۳۹۸).
برخی منابع این آثار را از او برشمرده‌اند: شرح سیوطی، تقریرات درس مطول، تقریرات خارج فقه و اصول آیت‌الله خویی، رساله‌ای در منطق، رساله‌ای در فلسفۀ اسلامی و شعر که همه به صورت خطی است و در طول اقامتش در نجف تدوین شده است (فصیحی غزنوی و شریفی، ۱۳۹۳: ۸۹ تا ۹۳).
اوحدی در برج سرطان سال ۱۳۷۲ ش / ۱۹۹۴ م درگذشت و در قبرستان زادگاهش به خاک سپرده شد.
منابع: اصغری، عبدالله. (۱۳۶۹). خاطرات سفری به افغانستان. قم: مؤلف؛ اعتمادی، عوض‌علی. (۱۳۹۸). مصاحبۀ حضوری پروین ولی‌زاده با عوض‌علی اعتمادی. ۳۰ سرطان ۱۳۹۸؛ اکبری، عباس. (۱۳۷۵). «آشنایی با نخبگان کشور». در هفته‌نامه بنیاد وحدت. سال دوم. شمارۀ مسلسل ۵۵. ۲۷ اسد. ص ۷؛ فصیحی، قربان‌علی و شریفی، علی‌مدد (۱۳۹۳). عالمان شیعۀ غزنی. تهران: عرفان؛ ناصری داوودی، عبدالمجید (۱۳۹۰). مشاهیر تشیع در افغانستان. جلد ۱. قم: مرکز بین‌المللی و نشر المصطفی.
