اورو /Âw_raw /
قریهای در ولسوالی بلخابِ ولایت سرپل
مؤلف: حسین رهیاب (بلخی)
جلد اول، ویراست دوم
اورو قریهای است واقع در قسمت سفلی (پایین) ولسوالی بلخاب ولایت سرپل. قریۀاورو در انتهای شرقی بلخاب قرار دارد و از شمال با آقکُپرُک ولایت بلخ، از غرب و جنوب با قریۀ گَهیجْ و از سمت شرق با قریه شَگَیْ بلخاب مرتبط است. اورو از شش بخش زیر تشکیل شده است: شمالک، سَرنَوَه، سیوَک، نوآباد، تهکوه و قافزار.
ظاهراً اورو چشمۀ بزرگی داشته که آبش به رود بلخاب میریخته است و مردم به آن «اَوْ روان» میگفتهاند. این کلمه در گذر زمان به «اَوْرَوْ» تبدیل شده است. این قریه در یک منطقۀ کوهستانی قرار دارد که با کوههای بلند احاطه شده است (رحیمی، ۱۳۹۶).
زمینهای اورو به وسیلۀ اجداد مردم فعلی خریداری شده است. در تحولات چهل سال اخیر، مردم اوروْ در کنار دیگر مردم بلخاب بودهاند، اما در تنشها و درگیریهای منطقهای و گروهی شرکت نداشتهاند. از مردم این قریه دو نفر به نامهای گلاحمد زوار فرزند حسینعلی بای و غلامرضا زوار فرزند سیفعلی زوار در اوایل خیزشِ مردم بلخاب در سال ۱۳۵۸ش در جنگ با حکومت وقت در منطقۀ سانچارک کشته شدهاند (انصاری، ۱۳۹۶).
جمعیت تقریبی اورو حدود ۳۰۰ خانوار است. بخشی از جمعیت اورو در خارج از کشور زندگی میکنند و بخشی در طی سالهای اخیر به شهر مزارشریف کوچیدهاند. اهالی ساکن در قریه شامل هزارهها و سادات هستند. هزارههای اورو از سه طایفه تشکیل شدهاند، بهسود، شاوه و دایزنگی. سادات آبرو از دو گروه موسوی و حسینیاند (رحیمی، ۱۳۹۶).
هوای قسمت جنوبی اوروْ در تابستان بسیار گرم و در زمستان معتدل است و هوای قسمت شمالی در تابستان نسبتاً معتدل و در زمستان به شدت سرد است. میزان بارندگی در اورو نسبت به متوسط منطقه بیشتر است. در زمستان برف و در سایر فصلهای سال باران میبارد (همان).
اورو در گذشته پوشش جنگلی وسیعی داشته که به مرور زمان نابود شده است. نمونههایی از درختان جنگلی مانند پستۀ کوهی، سُلْبِیْ / شُلْبی، بادام کوهی هنوز در کوههای اورو وجود دارد. انواع گیاهان دارویی همچون بدره، انگوزه / اَنغوزَه، رَو و پیاز کوهی در اورو وجود دارد. بخش دیگری از پوشش گیاهی، بُتهها، خارها و گیاهان فصلی است (انصاری، ۱۳۹۶).
اقتصاد و معیشت مردم اورو بر زراعت، مالداری و باغداری متکی است. بیشتر زمینهای اورو دیم و کمتر آبی است. گندم، جو و کنجد محصولات مهم زراعتی آن است. در قسمتهای جنوبی قریه، شالیکاری وجود دارد. اورو محصولات جالیزی مثل خربوزه و تربوز دارد. انگوزه و زیره دو گیاه مهم منطقه است و در اقتصاد مردم نقش دارد. اورو یک معدن بزرگ زغالسنگ دارد که هم اهالی از آن استفاده میکنند و هم زغال استخراجشده از آن به مناطق اطراف صادر میشود. منطقه هنوز مورد کاوش قرار نگرفته است و گرنه ممکن است معادن دیگری هم وجود داشته باشد. در قریۀ اورو، خورجینبافی، گلیمبافی، بافت دستمال زینتی، کلاه بافی و بافت قالیچه رواج دارد (رحیمی، ۱۳۹۶).
آب آشامیدنی اورو از چشمهها تأمین میشود. در قسمتهای جنوبی از آب رود بلخاب هم استفاده میشود. بخشی از مناطق اورو با نل آبرسانی شده است. برق منطقه از طریق سولَر (برق آفتابی) تأمین میشود. یک سرک خامه اورو را از شرق به منطقۀ مغزار ولسوالی زاری متصل کرده است. این سرک در سال ۱۳۸۶ ش به وسیلۀ چند تن از طلاب علوم دینی از جمله موسی رحیمی و حسین انصاری و با کمک اهالی منطقه و هزینۀ مردم ساخته شده است. همچنین راه دیگری وجود دارد که از کنار دریای بلخاب، اورو را به مرکز بلخاب وصل میکند (همان).
در گذشته قریۀ اَوْرَوْ مکتب دولتی نداشته و تنها مکتبخانهها محلی برای آموزش مردم بوده است. اولین مکتب ابتداییۀ دولتی در سال ۱۳۸۰ ش ساخته شد. اورو یک حسینیۀ مرکزی، ۱۰ مسجد و یک کتابخانه به نام «امام علی» دارد. «انجمن مهدیه» اورو نیز در دهۀ هفتاد تأسیس شده است (انصاری، ۱۳۹۶).
اورو کوههای بسیار مرتفع دارد. در قسمتهای بالای این کوهها یخچالهایی است که همیشه در آنها یخ وجود دارد. در مرکز اورو چشمهای به نام سرگاه هست که در تابستان سرد و در زمستان گرم است. در این قریه خانهها و قلعههای قدیمی به صورت خرابه موجود است که بررسی نشده است (رحیمی، ۱۳۹۶).
بازیهای محلی اورو عبارتاند از: چوبتوپ، چلیکبازی، دوره، خواببازی (که شب ۱۴ هر ماه قمری انجام میشود) (انصاری، ۱۳۹۶).
شماری از متنفذین محلی و عالمان دینی اورو از قدیم تا امروز عبارتاند از: محمدحسن وکیل، ملا دوستمحمد، غلامنبی خان، ارباب عوض، برات بای، حسینعلی بای، حاج قربان، سید حاج شاهحسن، عیدمحمد بای، حاج سید امیر، حاج غلامحسن، سید علیحسن، سیفعلی زوار، غلام بای، فیضالله کربلایی، سید میرزاشاه حسینی، محمد زوار انصاری، سید علیحیدر موسوی، محمدعلی حلیمی، علیمحمد آخوند، غلامعلی فصیحی، موسی رحیمی، سید احمد موسوی، حسین انصاری، محمد رحیمی، سید داوود حسینی، محمد فیاض، سید اسحاق حسینی و… (رحیمی، ۱۳۹۶).
منابع: انصاری، حسین. (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری حسین رهیاب با حسین انصاری. مشهد. اسد ۱۳۹۶؛ رحیمی، موسی. (۱۳۹۶). «معرفی قریۀ آبرو». تحویل داده شده به دفتر دانشنامه. ۹ جدی ۱۳۹۶.
