اولنگگ /Olangag/
قریهای در ولسوالی مالستان
مؤلف: عبدالعلی عادلی
جلد اول، ویراست دوم
اولنگگ، قریهای کوهستانی در منطقۀ مکنک و شمال غرب ولسوالی مالستان ولایت غزنی است و فاصلۀ آن تا مرکز ولسوالی در حدود ۳۰ کیلومتر است. موقعیت جغرافیایی آن از سمت شرق به کوه کندلان و قول گرمجای، از سمت غرب به قریههای خارزار و خوشداد، از سمت شمال به سلسله کوههایی به نام نیکجم و کافرکوه (مرز فاصل دو ولسوالی اجرستان و مالستان) و از جنوب به قریه قُوبی محدود است (اصغری، ۱۳۹۸).
«اُولنگگ» از اولنگ گرفته شده و «گ» دوم آن، نشانۀ تصغیر و در مجموع به معنای نوعی علف از جنس چَمَن (تاله) است. احتمالاً این نام از آن رو گذاشته شده است که قریه دارای علف و اولنگ بسیار بوده است. در تشخیص ریشۀ این کلمه میان مورخان هزاره اختلاف نظر وجود دارد، برخی آن را از ریشۀ ترکی دانستهاند (دلجو، ۱۳۹۴: ۳۱۵ و ۳۱۶) و برخی دیگر از ریشۀ فارسی (کیانی، ۱۳۹۸).
قریه اُولنگگ بیش از ۱۰۰ خانوار جمعیت دارد که حدود ۸۰ خانوار آن اکنون (۱۳۹۸ ش) در منطقه سکونت دارند و بقیه به شهرهای کابل، غزنی، هرات، مزار و شماری هم به خارج از کشور مهاجرت کردهاند (اصغری، ۱۳۹۸). در پایین این قریه «مکتب متوسطۀ سر وُرده نیزار» وجود دارد. آب قریه از چشمه و کاریز تأمین میشود و بخشی از ساکنان از برق آفتابی استفاده میکنند. اُولنگگ، یک باب مسجد و یک باب حسینیه دارد. قلعۀ بزرگی به نام «قلعۀ حاجی غلامرضا» دارد که میتوان از آثار تاریخی قریه به شمار آورد (هدایت، ۱۳۹۸).
در این قریه بیشتر گندم، جو، شبدر و رشقه کاشته میشود و درخت میوه کمتر وجود دارد. بخشی از درآمد اهالی از طریق کارگران در خارج از کشور تأمین میشود. پودینه کوهی، گُوشبَرال، بَدْرَه، کاسْنی، زارْآلاف و غیره از گیاهان دارویی این قریه به شمار میروند. در اُولنگگ صنایع دستی مانند گلیم، شال، جوراب، دستکش و جاکتبافی از پشم گوسفند رایج است (همان).
مردم اولنگگ به لحاظ نسبشناسی زیرمجموعۀ تیرۀ مکنک و از دای فولاد هستند. بر اساس شجرهنامهها و اطلاعات شفاهی موجود در میان مردم، مکنک (Maknak) دارای نُه فرزند به نامهای شهسوار، غُلمک، خدمت، بابُلی، تِگودر، وکیلدار، پَیِینْ، اُدَک و مِیله بوده است که مردم مناطق مختلف مکنک امروزه به یکی از این نُه نفر میرسند (اعتمادی، ۱۳۹۸). شهسوار دو فرزند به نامهای دلخو و شادی داشته است که مردم اولنگگ همگی از فرزندان دلخو هستند (اصغری، ۱۳۹۸). مردم قریۀ اولنگگ از پنج شاخۀ کلان جمعیتی به نامهای اصغر، بُودَیْ، علی قربان، نازبَی، اُوستوم و پادَیْ تشکیل شده اند. مشاهیر گذشته و برحال این قریه عبارتاند از حاجی غلامرضا، حاجی علیاحمد، حسنعلی رضایی، محمدیوسف عرفانی، ضامنعلی هدایت (ولسوال مالستان از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۷) حاجی عبدالحسین، شاهچمن، اسماعیل قربانی، ایوب یزدانی، موسی بابه، ملا محمدباقر، میرزا حسین، علیجان اُوقی، داوود رضایی، احمدعلی پالو، شاهولی اصغری، عقیل کاظمی، حیاتالله افتخاری، عصمتالله افضلی، علیمحمد توسلی (همان).
منابع: اصغری، علی. (۱۳۹۸). مصاحبۀ حضوری عبدالعلی عادلی با علی اصغری. ۲۲ عقرب ۱۳۹۸؛ اعتمادی، محمدعوض. (۱۳۹۸). مصاحبۀ اینترنتی عبدالعلی عادلی با محمدعوض اعتمادی. ۲۳ عقرب ۱۳۹۸؛ دلجو، عباس. (۱۳۹۴). تاریخ باستانی هزارهها. چاپ دوم. کابل: مقصودی؛ کیانی، فاضل. (۱۳۹۸). مصاحبۀ حضوری عبدالعلی عادلی با فاضل کیانی. ۲۳ عقرب ۱۳۹۸؛ هدایت، ضامنعلی. (۱۳۹۸). مصاحبۀ اینترنتی محمدحسین فیاض با ضامنعلی هدایت. ۲۱ عقرب ۱۳۹۸.
