آب ایستاده ناور؛ دریاچهای در ولسوالی ناور غزنی
عنوان مقاله: آب ایستاده ناور؛ شناسه: دریاچهای در ولسوالی ناور غزنی؛ مؤلف: محمود جعفری؛ موضوع: جغرافیا – پدیده طبیعی؛ متن مقاله: آب ایستاده ناور که قسمتی از «دشت ناور» به حساب میآید…
عنوان مقاله: آب ایستاده ناور؛ شناسه: دریاچهای در ولسوالی ناور غزنی؛ مؤلف: محمود جعفری؛ موضوع: جغرافیا – پدیده طبیعی؛ متن مقاله: آب ایستاده ناور که قسمتی از «دشت ناور» به حساب میآید…
نبود تاریخنگاری حرفهای در دهههای اخیر، از کاستیهای مهم فرهنگی افغانستان بوده است. بنیاد تاریخ شفاهی افغانستان با وقوف به این معضل، به گردآوری آثاری چون نامهها و سندها همت گماشته است. کتاب نامهها و سندها، مجموعهای از نامهها و سندهایی است که از حسینعلی ابوذر غزنوی به یادگار مانده است و اهمیت تاریخی دارد.
جاغوری یکی از ولسوالیهای ولایت غزنی در افغانستان است. تحولات این منطقه در سرنوشت مردم هزاره و شیعیان افغانستان تأثیرگذار بوده است. کاوشهای باستانشناسی در منطقۀ جاغوری نشان از پیشینۀ تمدنی و فرهنگی طولانی این منطقه دارد.
کتاب سیمای جاغوری در چهار جلد نگارش یافته است. هرچند دربارۀ جاغوری تحقیقات و آثاری مختصری نوشته شده است، اما اثری جامع و کامل که ابعاد محتلف این منطقه را برای خوانندگان بازگو کند تاکنون نوشته نشده است و کتاب سیمای جاغوری به این لحاظ اثری ارزشمند و مفید است.
دکتر عبدالمجید ناصری داوودی، نویسندۀ سیمای جاغوری با تکیه بر اسناد مکتوب، مشاهدات و روایات شفاهی، آن را در چهار جلد نوشته است. این کتاب، در واقع ادامۀ مجموعه غزنین شناسی است. جلد اول این اثر به جایگاه، جمعیت و سیاست جاغوری پرداخته است در سه فصل جایگاه و پیشینه، ساختار اجتماعی و ترکیب قومی، جاغوری و سیاست.
جلد دوم آن اختصاص به فرهنگ و اقتصاد دارد با پنج فصل که عبارتند از: ۱.جاغوری و دیانت؛ ۲.آداب، هنر و ادبیات؛ ۳. آموزش و بهداشت در جاغوری؛ ۴. اقتصاد جاغوری؛ ۵. مواصلات و ارتباطات.
یک مجموعه از نقدها که از سوی منتقدان گرامی راجع به دانشنامۀ هزاره مطرح شده است، انتقادات مربوط به هویت است. بیتوجهی یا بیتفاوتی نسبت به ارزشهای عقیدتی و دینی و برجستهشدن ارزشهای غیردینی در دانشنامه نگرانی و دغدغهی دیگری است که در لابلای انتقادات از سوی برخی خوانندگان مطرح شده است. نبود پارهای از مدخلها همانند «اهل بیت»، «امام» و «امامت» در دانشنامه و پرهیز از تعابیری همچون «شهید»، «مجاهد»، «جهاد»، «مقاومت» و غیره نشانهها و دلایل این سوگیری غیرعلمی در دانشنامه تلقی شدهاند.
با سپاس از کلیه دوستانی که در طول این مدت نسبت به روند نقد و بررسی دانشنامه هزاره از خود توجه و حساسیت نشان داده اند به اطلاع میرساند: چندی پیش جناب محمد جواد سلطانی، استاد و معاون مالی-اداری دانشگاه ابنسینا، با فرستادن پیامی به شورای علمی دانشنامه خواستار مناظره درباره دانشنامه بین خود ایشان و اعضای این شورا شده بود. پاسخ شورای علمی این بود که با تکمیل و انتشار مجموعه پاسخها، پیشنهاد مناظره را مورد بررسی قرار خواهد داد، چرا که در این صورت مناظره در فضای روشنتری انجام خواهد شد. با این وصف اخیراً پوستری حاوی پیشنهاد مناظره از سوی جناب سلطانی از طریق وبسایت جمهوری سکوت و در شبکههای اجتماعی منتشر شده است.
آنچه از دید منتقدان دانشنامه نادیده گرفته شده است نگاه کمّی دانشنامه در انتخاب و نگارش مدخلها بوده است. برای هرکدام از موضوعات دانشنامه معیارهایی تعیین شده است که اغلب کمّی است نه کیفی و تحلیلی تا دامنه و نگاه حداکثری به جامعۀ هزاره را شامل شود. ابوطالب مظفری، رئیس شورای علمی دانشنامه در نشست نقد و بررسی جلد اول دانشنامه، گفت: این نگاه عموماً از سوی منتقدان نادیده گرفته میشود. آقای مظفری به عنوان نمونه درباره ملاکهای مدخلگزینی شخصیتها گفت: در این شیوه ملاکهای مانند ردپای شخص در منابع، داشتن آثار مکتوب و فعالیتهای اجتماعی را نام برد که ممکن است در این روند افراد بسیار فاضلی که در گوشۀ انزوا بوده از قلم مانده باشد و این به معنی نادیده گرفتن ارزش آن فرد یا افراد نیست. در این مورد مثالی از دانشنامه مطرح کرد، مدخل اوری جان، دختر مامای عبدالخالق، که در کتب تاریخی، نامی از او آمده و مخاطب از آن پرسش میکند حال این بندۀ خدا، یک بانوی زجر کشیده بوده و هیچ مشخصۀ بارز علمی و اجتماعی ندارد. قانون دانشنامهنگاری حکم میکند که به فرد در حد امکان پرداخته شود.