سلمانعلی ارزگانی
عنوان مقاله: سلمانعلی ارزگانی (۱۳۴۰ ش)
شناسه: خطاط و فعال اجتماعی
مؤلف: محسن شریفی
ویرایش دوم جلد اول دانشنامه هزاره
صفحات: ۴۹۳ و ۴۹۴
متن مقاله
سلمانعلی ارزگانی فرزند میرزا محمدعیسی، متولد سال ۱۳۴۰ ش / ۱۹۶۱ م در قریۀ باغچار ولسوالی ارزگان خاص است. پدرش کارمند دولت بود. ارزگانی شش‌ساله بود که به‌خاطر اشتغال اداری پدرش در هلمند، به همراه خانواده به این ولایت مهاجرت کرد. او مکتب و لیسه را در همان ولایت به اتمام رساند (ارزگانی، ۱۳۹۶).
او بعد از موفقیت در کانکور سال ۱۳۵۸ ش وارد دانشگاه کابل شد، اما به‌دلیل تغییر اوضاع سیاسی کشور که پس از کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ رخ داده بود، دانشگاه را نیمه‌تمام گذاشت و در سال ۱۳۶۰ ش به ایران مهاجرت کرد. ارزگانی به‌خاطر علاقه‌ای که به خطاطی داشت در سال ۱۳۶۰ ش وارد انجمن خوش‌نویسان ایران شد و از استادانی چون غلام‌حسین امیرخانی، کیخسرو خروش، یدالله کابلی و محمد حیدری نگارش خطوط نستعلیق و شکسته‌نستعلیق را فراگرفت. در سال ۱۳۶۴ ش از آن انجمن در رشتۀ خوش‌نویسی درجۀ ممتاز گرفت. پس از آن دورۀ فوق ممتازی را نیز سپری کرد (اصیل یوسفی، ۱۳۸۴: ۳۹۹ و ۴۰۰).
در سال ۱۳۷۸ ش در رشتۀ گرافیک دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران لیسانس گرفت (اصیل یوسفی، ۱۳۸۴: ۳۹۹ و ۴۰۰).
ارزگانی در میانۀ سال ۱۳۷۹ ش به پاکستان مهاجرت کرد و به مدت سه سال مشغول تدریس هنرهای زیبا (خوش‌نویسی، نقاشی و طراحی) در مراکز فرهنگی کویته بود. مضامین تاریخ، جغرافیه و فارسی دری را نیز در مکاتب مخصوص مهاجران افغان مقیم کویته تدریس می‌کرد (ارزگانی، ۱۳۹۶). او در سال ۱۳۸۴ ش به ریاست دفتر کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در ولایت تازه تأسیس دای‌کندی منصوب شد. از سال ۱۳۸۸ ش به مدت دو سال به حیث رئیس نشرات کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در کابل ایفای وظیفه کرد (همان).
ارزگانی در اوایل سال ۱۳۹۰ ش بعد از انجام فعالیت‌های متفرقه به کار اصلی خودش یعنی خوش‌نویسی بازگشت. او از سال ۱۳۹۴ ش به حیث مسئول انجمن خوش‌نویسان افغانستان فعالیت کرد (ارزگانی، ۱۳۹۶).
از نظر ارزگانی بهترین اثرش ترسیم چهرۀ عبدالعلی مزاری، دبیر کل حزب وحدت اسلامی افغانستان، در سال ۱۳۷۲ ش است. این تابلو برگرفته از شعر محمدحسن حسین‌زاده (متولد ۱۳۴۱ ش) است و ترکیبی است از طراحی و سیاه‌مشق نستعلیق (ارزگانی، ۱۳۹۳). سبک و تخصص اصلی ارزگانی در خوش‌نویسی، نستعلیق و شکسته‌نستعلیق است (ارزگانی، ۱۳۷۶: ۱۹).
از جمله فعالیت‌های فرهنگی و هنری ارزگانی می‌توان به این‌ها اشاره کرد: ۱. تأسیس انجمن خوش‌نویسان معاصر افغانستان در دنیای مهاجرت با مشارکت تعدادی از خوش‌نویسان مهاجر، سال ۱۳۶۷ ش در تهران؛ ۲. همکاری با نشریات فرهنگی مهاجران افغانستان در ایران و کار در زمینۀ فرهنگ و هنر در دورۀ جنگ داخلی در افغانستان؛ ۳. عضویت در شورای نویسندگان مجلات شمع آوارگان و ارشاد کویته پاکستان و عضویت شورای نویسندگان مجله‌های حقوق بشر و ادبیات معاصر افغانستان؛ ۴. ایجاد صدها قطعه اثر در زمینۀ خوش‌نویسی، نقاشی، کاریکاتور و طراحی گرافیک؛ ۵. برپایی ۱۴ نمایشگاه انفرادی و شرکت در ۱۰ نمایشگاه خوش‌نویسی گروهی در داخل و خارج از کشور؛ ۶. کتابت دیوان اشعار دبستانی شامل ۱۵۰ صفحه در ایران؛ ۷. عضویت در هیئت داوری رقابت‌های متعدد هنری در زمینۀ خوش‌نویسی و نقاشی (ارزگانی، ۱۳۹۶).
از جمله آثار چاپ‌شدۀ ارزگانی در زمینهٔ خوش‌نویسی می‌توان به کتاب ملک دل: منتخب آثار خوش‌نویسی آرشیف ملی از خوش‌نویسان گذشتۀ افغانستان اشاره کرد. او به همراه علی‌بابا اورنگ و عبدالرشید عثمان کتاب بوی بهار: مجموعۀ آثار خوش‌نویسان معاصر افغانستان را چاپ کرده است (خبرگزاری فارس، ۱۳۹۳).
منابع: ارزگانی، سلمانعلی. (۱۳۷۶). «زندگی در مرز حرفه و هنر، گفتگو با خوش‌نویس معاصر سلمانعلی ارزگانی». در فصلنامۀ درّ دری، شمارۀ ۳ و ۴. صص ۱۳ تا ۲۱؛ ارزگانی، سلمانعلی. (۱۳۹۶). «زندگی‌نامۀ خودنوشت سلمانعلی ارزگانی». ارسال‌شده به دفتر دانشنامه. ۱۲ دلو ۱۳۹۶؛ ارزگانی، سلمانعلی. (۱۳۹۳). «گفتگو با سلمانعلی ارزگانی». سایت شفقنا. بازیابی ۹ سرطان ۱۳۹۷. www.afghanistan.shafaqna.com؛ اصیل یوسفی، محمدرفیع. (۱۳۸۴). رنگ و رنج. مشهد: سنبله؛ خبرگزاری فارس. (۱۳۹۳). «ملک دل گزیده‌ای از آثار خوش‌نویسی منتشر شد». بازیابی ۹ سرطان ۱۳۹۷.af.farsnews.com.
