باغ دشتی ها /Bâğ_Daŝtihâ/
قریه‌ای در ولسوالی مُقُر ولایت بادغیس
مؤلف: محمدجواد علوی
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ باغ دشتی‌ها در ولسوالی مُقُر ولایت بادغیس قرار دارد. این قریه از شمال به قریۀ عزیزی، از جنوب به کوه عام، از شرق به رودخانه و از جنوب و غرب به کوه‌های عام محدود می‌شود. فاصلۀ آن تا مرکز ولسوالی ۲۴ کیلومتر و تا مرکز ولایت ۱۰ کیلومتر است. راه‌های مواصلاتی به قریه‌های اطراف، ولسوالی مقر و قلعه‌نو مرکز ولایت بادغیس، خامه است (محمدی، ۱۳۹۶).
جمعیت قریۀ باغ‌دشتی‌ها را شورای قریه ۸۰ خانوار برآورد کرده است و مردم قریه از قوم پشتون و طایفۀ ققه هزاره، اهل سنت، پشتوزبان و فارسی‌زبان هستند. مردم قریۀ باغ‌دشتی‌ها از قدیم در آن سکونت داشته‌اند. به خاطر تحولات چهار دهۀ گذشته، بیش از ۲۰ خانواده از این قریه به قلعه‌نو، هرات و کشورهای همسایه مهاجرت کرده‌اند.
آب و هوای قریۀ باغ‌دشتی‌ها سرد و کوهستانی است و عواید مردم به زراعت، کارگری و مال‌داری متکی است. زمین‌های زراعتی این قریه آبی و للمی است. به دلیل کمبود زمین‌آبی و فقدان آب برای زراعت و باغ‌داری، قریۀ باغ‌دشتی‌ها به‌جز پستۀ کوهی محصول درختی دیگری ندارد و محصولات زراعتی تکافوی مردم قریه را نمی‌کند. به همین دلیل، تعداد زیادی از مردان قریه برای کارگری به قلعه‌نو، هرات و خارج از کشور می‌روند. محصولات قریه عبارت است از گندم، جو، جواری، لوبیا، نخود، کچالو، پیاز، زردک، شلغم، بادرنگ، گرمه، خربوزه و تربوز. زیست جانوری قریه شامل کبک، بودنه، زاغ، زاغچه، چغوک، غاز، کبوتر کوهی، باشه، باز و عقاب است (همان). پوشش گیاهی و جنگلی این قریه عبارت است از گیاهان علوفه‌ای، کَمَیْ، گاوغُنج، وُلَنگ، بوته، تلخک بوته، بوربوته، بوتی، زیرۀ کوهی، چنار، بید و پستۀ کوهی. در این قریه از دواهای سنتی مانند زوف، موملایی، بوربو و جوانی‌بادیان استفاده می‌شود (همان).
زنان قریۀ باغ‌دشتی‌ها به قالی‌بافی (قالی مشهور دایزنگی)، پلاس‌بافی، جاکت‌بافی، جوراب‌بافی، دستکش‌بافی، تولید نمد، کلاه‌دوزی و خامک‌دوزی می‌پردازند (همان). غذاهای محلی قریه عبارت‌اند از اشکنه، خَلُوک، کله‌جوش، چندگلی، اَشقاری، کَشْکَوْ، غلورترش، نان روغنی و نان جواری (همان).
آب آشامیدنی قریۀ باغ‌دشتی‌ها از چاه‌های دستی و چشمه به دست می‌آید و برق خانه‌های قریه از سولر (صفحات خورشیدی) شخصی تأمین می‌شود (وزارت احیاء و انکشاف دهات، ۱۳۹۶). این قریه چهار مسجد (یک مسجد جامع و سه مسجد دیگر) دارد. نزدیک‌ترین مرکز صحی به این قریه، شفاخانۀ ولایتی در قلعه‌نو است که در فاصلۀ ۱۰ کیلومتری قریه قرار دارد. اطفال این قریه به لیسۀ خارستان می‌روند که حدود ۲ کیلومتر دور است.
چهره‌های شناخته‌شدۀ قریه عبارت‌اند از حبیب‌الله خان، اصغر خان و زارمحمد خان (محمدی، ۱۳۹۶).
منابع: محمدی، حفیظ‌الله. (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری محمدجواد علوی با حفیظ‌الله محمدی. کابل. ۱۰ دلو ۱۳۹۶؛ وزارت احیاء و انکشاف دهات. (۱۳۹۶). «لیست پروژه‌های در حال اجرا و تکمیل شده از بابت سال ۱۳۸۰ تا ۲۵ حمل ۱۳۹۶، جدول ولایت بادغیس». کابل.
