احسانی، نادرعلی (1338 ش)
فعال سیاسی و اجتماعی
مؤلف: محمدجواد علوی و علی جعفری
جلد اول، ویراست دوم
نادر علی احسانی فرزند محمدحسین از طایفۀ «مامه که» در سال 1338 ش / 1959 م در قریۀ پیتو ولسوالی پسابند ولایت غور به دنیا آمد. او تعلیمات ابتدایی را در زادگاهش نزد ملای منطقه به اتمام رساند. خانوادۀ او به دلیل قحطی و گرسنگی در سال 1353 ش به مهاجرت به قندهار مجبور شدند. او به مدت یک سال در مدرسۀ علوم دینی شیخ آصف محسنی تحصیل کرد.
احسانی در سال 1356 ش به قصد ادامۀ تحصیل راهی ایران شد. او در ابتدا در «مدرسۀ علمیۀ جعفریه» در مشهد مستقر شد. در این دوره با برخی فعالان سیاسی نظیر مصطفی اعتمادی بزی، امان‌الله موحدی و سید حیدر محمودی یکه‌ولنگی آشنا شد. همین آشنایی‌ها باعث تغییرات ذهنی‌اش شد و او در کنار دروس علوم دینی به مطالعۀ آثار روشنفکران دینی نظیر مرتضی مطهری و علی شریعتی و نیز تاریخ افغانستان پرداخت. او پس از سال ۱۳۵۸ ش از طریق «گروه مستضعفین» به سازمان نصر افغانستان پیوست.
احسانی پس از فراگیری منطق و اصول در حوزۀ علمیۀ مشهد، در سال 1358 ش به حوزۀ علمیه قم رفت؛ ادبیات عرب را نزد محمدعلی مدرس افغانی و شرح لمعه و مکاسب را در فقه نزد وجدانی فخر خواند و در سال 1359 ش به افغانستان برگشت. احسانی از طریق شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان به نیروهای مخالف دولت در جبهۀ بهسود پیوست. اما بعد از بازگشت از این سفر، شورای اتفاق او را به اتهام عضویت در سازمان نصر به زندان انداخت. او بعد از یک سال از زندان مرکز ورس آزاد شد.
احسانی باری دیگر در سال 1363 ش به ایران سفر کرد و مسئولیت دفتر سازمان نصر در تهران را به مدت یک‌سال به عهده گرفت و در سال 1364 ش دوباره به افغانستان برگشت. او از افراد مؤثر حزب وحدت شمرده می‌شد و ازجمله در سال 1369 ش در کنگرۀ سوم حزب وحدت اسلامی در زارین یکه‌اولنگ شرکت کرد. احسانی در سال 1371 ش در جریان اختلافات بین گروهی زخمی شد و در این قضیه یک برادرش را نیز از دست داد.
احسانی در دور اول ریاست جمهوری حامد کرزی از 1381 تا 1384ش مدیریت حقوق ولسوالی پسابند را به عهده گرفت و بعد از آن تا سال 1393 ش مدیر قضایی ولایت غور بود. در ضمن نام او در سال ۱۳۸۲ ش در وزارت عدلیه به‌عنوان یکی از مؤسسان حزب وحدت ثبت است.
احسانی در سال 1392 ش در ولایت غور برای دومین بار مورد ترور نافرجام قرار گرفت. وی از سال 1393 تا 1398 ش مسئولیت شورای ولایتی و دفترحزب وحدت در هرات را به عهده داشت و از سال 1398 تاکنون (۱۳۹۹ ش) مشاور فرهنگی معاون دوم رئیس جمهوری است.
احسانی دو بار ازدواج کرده است و حاصل این ازدواج‌ها پنج پسر و چهار دختر هستند که بیشتر آنان تحصیلات عالی دارند.
منبع: احسانی، نادر علی (1398). مصاحبۀ حضوری علی جعفری و محمد جواد علوی با نادرعلی احسانی. 15 قوس 1398. کابل.
