اتحادیۀ مجاهدین اسلامی افغانستان (شاخۀ مقصودی)

تشکل سیاسی نظامی

مؤلف: علی جعفری

جلد اول، ویراست دوم

اتحادیۀ مجاهدین اسلامی افغانستان (شاخۀ مقصودی)، گروهی سیاسی و نظامی بود که اعضای آن را مهاجران هزاره در کویته پاکستان تشکیل می‌دادند. این اتحادیه به کمک گروه تنظیم نسلِ‌ نو هزاره، در اواخر سال ۱۳۵۷ ش / ۱۹۷۸ م فعالیت خود را در کویته آغاز کرد. هدف اتحادیه، مخالفت با حکومت جمهوری دموکراتیک افغانستان بود (مقصودی، ۱۳۶۸: ۳۴۹؛ مصباح‌زاده، بی‌تا: ۲۳۲؛ غرجستانی؛ ۱۳۶۶: ۲).‏

حاجی غلام‌رسول، طالب حسین، غلام‌علی حیدری، حاجی برکت، محمدعیسی غرجستانی، حاجی نادر (وکیل مردم ترکمن در شورای ملی دورۀ ظاهرشاه) و ارباب غریب‌داد مؤسسان اتحادیه بودند (غرجستانی، ۱۳۶۶: ۲). به نوشتۀ عنایت‌الله ناصری سه نفر آخر جزء مؤسسان اتحادیه نبوده‌اند (ناصری، ۱۳۹۸). سید حسن فاضل (وکیل آیت‌الله خمینی) در ابتدا سرپرست موقت و امان فصیحی، رئیس موقت این اتحادیه بودند. عبدالحسین مقصودی بعد از یک‌ونیم سال فعالیت در اتحادیه، ریاست آن را به عهده گرفت (غرجستانی، ۱۳۶۶: ۲).

مرام‌نامۀ این اتحادیه بر اساس مدارک بیرون‌آمده از دفتر مرکزی این اتحادیه، در ۴۷ بند به‌صورت مکتوب در دو بخش سیاست داخلی و خارجی تنظیم شده بود. در بخش سیاست داخلی، بیرون راندن ارتش سرخ، سرنگونی دولت ببرک کارمل، تأسیس دولت جمهوری اسلامی افغانستان و… و در بخش سیاست خارجی مبارزه با هرگونه تجاوز خارجی، احترام به منشور ملل و… ذکر شده است (دولت‌آبادی؛ ۱۳۷۱: ۴۷).

در ابتدا مردم مناطق غزنی و جاغوری از ورود افراد اتحادیه به مناطق هزاره‌جات استقبال کردند. اتحادیه نیز با حمایت هزاره‌های کویته و تنظیم نسل نو هزاره و با استفاده از قدرت و نفوذ بِرگِد خادم‌حسین‌، کانال ارتباطی بین‌المللی‌ای برای رساندن کمک‌های تسلیحاتی به هزاره‌ها ایجاد کرد. به ‌عنوان مثال این اتحادیه در سال ۱۳۶۱ ش بر اساس برخی منابع، ۳۰۰۰۰ میل سلاح و امکانات دیگر را از پاکستان به غزنی و دیگر مناطق هزاره‌جات رسانده است (غرجستانی، ۱۹۸۹: ۲۱۵).

اتحادیه از سوی بعضی گروه‌های شیعی مانند شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان، حرکت اسلامی افغانستان، نهضت اسلامی افغانستان و جنبش اسلامی افغانستان، متهم به همفکری با جریان‌هایی چون شعلۀ جاوید شد. سرانجام این گروه‌ها با اتحادیه وارد جنگ شدند و اتحادیه شکست خورده و خلع سلاح شد (مصباح‌زاده، بی‌تا: ۲۳۳؛ غرجستانی، ۱۹۸۹ م: ۲۱۷).

در سال ۱۳۶۱ ش بین سران اتحادیه یعنی حاجی غلام‌رسول و مقصودی اختلاف پیش آمد، حاجی غلام‌رسول، حاجی شیرآقا و حاجی حسین‌علی در سال ۱۳۶۱ ش از اتحادیه جدا شدند و اتحادیۀ دیگری با همین نام تأسیس کردند (غرجستانی؛ ۱۳۶۶: ۲). از میان گروه‌های سیاسی فعال آن زمان، سازمان نصر افغانستان بیشترین مناسبات دوستانه را با این اتحادیه و شاخۀ منشعب‌شدۀ آن داشت و افراد خود را از طریق هر دو اتحادیه مسلح می‌کرد و به افغانستان می‌فرستاد (غرجستانی، ۱۳۶۶: ۷).

سرانجام اتحادیۀ‌ مجاهدین افغانستان در سال ۱۳۶۸ ش با تشکیل حزب وحدت اسلامی به آن پیوست و مقصودی عضو شورای مرکزی این حزب شد (حیدری، ۱۳۷۶: ۲). این اتحادیه در کویته نشریه‌ای به نام پیام وحدت منتشر می‌کرد (دولت‌آبادی؛ ۱۳۷۱: ۵۳).

منابع: حیدری، نادر. (۱۳۷۶). «با فرازهایی از زندگی سیاسی و مبارزاتی شهید مقصودی آشنا شویم». در هفته‌نامۀ وحدت، سال هفتم. شمارۀ مسلسل ۲۲۰، ۱۳ سنبله. ص ۳؛ دولت‌آبادی، بصیراحمد. (۱۳۷۱). شناسنامۀ احزاب و جریانات سیاسی افغانستان. قم: مؤلف؛ غرجستانی، محمد عیسی. (۱۳۶۶). از هزاره‌جات تا لندن. کویته: شورای فرهنگی اسلامی افغانستان؛ غرجستانی، محمد عیسی. (۱۹۸۹). تاریخ هزاره و هزارستان. کویته: شورای فرهنگی اسلامی افغانستان؛ مصباح‌زاده، سید محمدباقر. (بی‌تا). شیعیان افغانستان؛ گروه‌ها و گرفتاری‌ها. کابل: سعید؛ مقصودی، عبدالحسین. (۱۳۶۸). هزاره‌جات سرزمین محرومان. کویته: بی‌نا؛ ناصری، عنایت‌الله. (۱۳۹۸). «یادداشت عنایت‌‌الله ناصری بر مدخل». تحویل داده شده به دفتر دانشنامه. ۱۵عقرب ۱۳۹۸.