احمدی دره صوفی، احمدعلی (۱۳۲۶ ش)
عالم دینی و فعال اجتماعی
مؤلف: حسین رهیاب (بلخی)
جلد اول، ویراست دوم
احمدی فرزند محمد‌رضا در سال ۱۳۲۶ ش در قریۀ زیرَکی منطقۀ نَوالی ولسوالی درۀ صوف ولایت سمنگان به دنیا آمد. او در سه‌سالگی مادرش را از دست داد. تحصیلات ابتدایی را در مکتب‌خانه آموخت. با ازدست‌دادن پدرش، زیر نظر کاکایش به مدرسۀ علوم دینی حسنی بُرج دره‌صوف رفت و درس‌های مقدماتی را در آن مدرسه آموخت. احمدی بعد از دو سال به مدرسۀ علوم دینی سَروَلَنگ آن ولسوالی رفت و برخی از درس‌ها را در آن‌جا فراگرفت (احمدی، ۱۳۹۶).
احمدعلی احمدی در سال ۱۳۴۲ ش به عراق رفت و در حوزۀ علمیۀ نجف ادبیات عرب، منطق و برخی کتاب‌های دیگر را نزد مدرس افغانی و چراغ‌علی مهدوی شهرستانی آموخت. کتاب‌های لمعه، رسایل، مکاسب و کفایه را از محقق کابلی و محمد‌اسحاق فیاض فراگرفت. درس خارج فقه و اصول را نزد سید محمد شاهرودی و برخی دیگر گذراند (همان).
طلاب افغانستان در سال ۱۳۴۷ ش با حکم حسن‌البکر (رئیس جمهور وقت عراق) مجبور به ترک عراق شدند و او نیز از طریق ایران به افغانستان بازگشت. بعد از ورود به مزار‌شریف، مدتی در مدرسۀ علوم دینی سلطانیۀ شیخ سلطان ترکستانی تدریس کرد. در سال ۱۳۵۵ ش به زادگاهش درۀ صوف بازگشت و در مدرسۀ سرولنگ مشغول تدریس شد.
بعد از کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ ش و متشنج‌شدن اوضاع منطقه، او نتوانست به تدریس ادامه دهد و به جمع افرادی پیوست که رهبری خیزشِ ۲۶ دلو ۱۳۵۷ ش دره‌صوف را بر عهده داشتند. خادم‌حسین ناطقی، محمدحسین تحویلدار، آخوند حمیدی، جعفری دره‌صوفی، سخی‌داد پهلوان، سید عوض کربلایی، احمدعلی تمسکی و سیدعبدالوهاب نقوی از جملۀ این افراد بودند. در ماه حمل ۱۳۵۸ ش مردم دره‌صوف دوباره علیه حکومت وقت به پاخاستند که تسلط آن‌ها را بر منطقه در پی داشت. احمدی در تشکیلات محلی جدید، به‌عنوان عضو شورای قضات منطقه تعیین شد (همان).
با تشکیل نمایندگی احزاب در منطقه، احمدی به‌عنوان قاضی‌القضات دره‌صوف تعیین شد و تا سال ۱۳۸۰ ش این وظیفه را داشت. در برخی از منابع از او به‌عنوان قاضی سازمان نصر افغانستان در سال ۱۳۶۶ ش نام برده شده است (صفرزاده سمنگانی، ۱۳۸۰، ج ۱: ۳۴۹). با تشکیل حزب وحدت اسلامی افغانستان، احمدی علاوه بر مسئولیت قضاوت در منطقۀ دره‌صوف، مدتی به‌عنوان رئیس شورای ولایتی سمنگان آن حزب فعالیت کرد. همچنین، مدتی مسئولیتِ بخشی از فعالیت‌های نظامی و فرهنگی حزب وحدت را در آن منطقه بر عهده داشت.
او در کنار فعالیت‌های تشکیلاتی و قضایی، مدرسۀ علوم دینی امام حسن عسکری سرولنگ را اداره می‌کرد و در آن تدریس داشت. در سال ۱۳۶۹ ش مدرسۀ سرولنگ را که در اثر سیل خراب شده بود، دوباره با تغییراتی بازسازی کرد و در سال ۱۳۸۰ ش پس از این که طالبان آن را به آتش کشیده و تخریب کرده بودند، با نقشۀ مهندسی از نو ساخت. علاوه‌براین، در آن سال‌ها به ساخت یک مسجد، تکیه‌خانه و حسینیه در قریۀ زیرکی دره‌صوف موفق شد (احمدی، ۱۳۹۶).
احمدی در سال ۱۳۸۱ ش از سوی دولت افغانستان به عنوان رئیس محکمۀ درۀ صوف بالا انتخاب شد و تا سال ۱۳۹۲ ش این مسئولیت را داشت. او فعلاً در دره‌صوف زندگی می‌کند و علاوه بر مسئولیت ادارۀ مدرسۀ علوم دینی سرولنگ، یک دفتر پاسخگویی به مسایل شرعی در مرکز ولسوالی دره‌صوف بالا دارد و به امور دینی، فکری و اجتماعی مردم رسیدگی می‌کند (همان).
منابع: احمدی، احمدعلی. (۱۳۹۶). «زندگی‌نامۀ خودنوشت احمدعلی احمدی». ارسال‌شده به دفتر دانشنامه. ۲۴ میزان ۱۳۹۶؛ صفرزاده سمنگانی، محمدحسین. (۱۳۸۰). سال‌های جهاد در افغانستان. جلد ۱. قم: مؤلف.
