از هزاره جات تا لندن
کتاب، خاطرات سیاسی
مؤلف: علی جعفری
جلد اول، ویراست دوم
این کتاب نوشتۀ محمدعیسی غرجستانی است. آن را شورای فرهنگی اسلامی افغانستان در کویته پاکستان در سال ۱۳۶۶ ش به چاپ رسانده است. نویسنده در مقدمه هدف از نوشتن خاطرات سیاسی خود را جمع‌بندی تجارب عملی در دو تشکیلات «اتحادیۀ مجاهدین افغانستان» و «شورای فرهنگی اسلامی افغانستان» خوانده است.
او ابتدا جریان پیوستن خود را در سال ۱۳۵۹ ش / ۱۹۸۱ م به اتحادیۀ مجاهدین اسلامی به ریاست عبدالحسین مقصودی و نائب رئیسی حاجی غلام‌رسول شرح داده است. به گفتۀ غرجستانی، این اتحادیه نخستین تشکیلات سیاسی هزاره‌ها در خارج از کشور بود که با جامعۀ اروپایی در تماس شد. او راهنمایی روزنامه‌نگاران و داکتران بی‌سرحد را در هزاره‌جات از کارکرد‌های این اتحادیه و نتیجۀ آن را تلاش برای معرفی هزاره‌ها در اروپا عنوان می‌کند.
این اتحادیه بنا به گفتۀ غرجستانی، به دلیل اختلاف رئیس و معاونش به دو اتحادیه تقسیم شد. غرجستانی خود به اتحادیۀ حاجی غلام‌رسول پیوست. او در بخش اول از وجود تک‌روی در رهبری اتحادیۀ مجاهدین به رهبری حاجی غلام‌رسول سخن گفته است و عدم تجربۀ کافی در عرصۀ تشکیلات سیاسی و هم‌چنین اتهام «مائوئیستی» گروه‌های خودی هزاره علیه اتحادیه را از عوامل فعالیت ناکافی آن می‌داند.
غرجستانی در بخش دوم دربارۀ کارکرد و خدمات «شورای فرهنگی اسلامی افغانستان» مفصل گزارش می‌دهد. او مدعی است که بعد از جدا شدن از اتحادیۀ مجاهدین به رهبری حاجی غلام رسول با کمک مالی کمک‌کنندگان فرانسوی «شورای فرهنگی» را تأسیس کرد. او، چاپ کتاب کله‌منارها در افغانستان، تأسیس دو کمپ مهاجرین و بیجاشدگان در سرخاب و محمدخیل پاکستان برای «ملیت‌های محروم» هزاره، ازبک و تاجیک و هم‌چنین انتشار نشریۀ ندای خراسان را از کارکرد این شورا می‌داند. غرجستانی در این بخش از خیانت خودی شکایت دارد و این خاطرات را برای آنچه عبرت‌گیری از تاریخ هزاره‌ّها می‌خواند، عنوان می‌کند. او در این قسمت از تجارب تشکیلاتی برای نسل‌های آینده سخن می‌گوید.
غرجستانی در این بخش از خاطرات سفر به انگلستان سال ۱۳۶۵ ش و سخنرانی در کنفرانس«بحران افغانستان» در دانشگاه آکسفورد گزارش می‌دهد؛ محفلی که او در آن در توجیه طرح نظام فدرالی افغانستان صحبت کرده بود.
محمدعیسی غرجستانی فعال سیاسی و فرهنگی است و علاوه بر این اثر، چند کتاب دیگر در زمینۀ تاریخ افغانستان، به‌خصوص قوم هزاره نوشته است.
منبع: غرجستانی، محمد عیسی. (۱۳۶۶). از هزاره‌جات تا لندن. کویته: شورای فرهنگی اسلامی.
