افغانستان و نقاط شگفت انگیز آن
کتاب، دربارۀ مراکز گردشگری افغانستان
مؤلف: علی جعفری
جلد اول، ویراست دوم
این کتاب اثر محمدعظیم عظیمی است. آن را مؤ سسۀ فرهنگی، هنری و انتشارات بین‌المللی الهدی در سال ۱۳۹۰ ش در کابل منتشر کرده است، در ۵۷۰ صفحۀ قطع وزیری با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه.
عظیمی اثر خود را با نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور وقت افغانستان (حامد کرزی) آغاز کرده است و در آن به نکاتی مانند وضعیت صنعت توریسم در دنیا و اهمیت آن و توجه به توسعه‌اش برای حفظ و احیای فرهنگ پرداخته است.
مؤلف این اثر را در هفت فصل تنظیم کرده است و در این فصول جاذبه‌های گردشگری افغانستان یعنی شش کانون عمده و پراهمیت بلخ، بامیان، کابل، هرات، غزنی، قندهار و سایر جای‌های دیدنی در دیگر ولایات کشور را معرفی می‌کند. وی اشاره می‌کند که برای تحقیق میدانی و کتابخانه‌ای به منظور تدوین کتاب، مشکلات فراوانی را تحمل کرده است.
او در فصل اول به تشریح بلخ باستان تا تخت رستم و نظایر آن پرداخته و فصل دوم را به بامیان باستان اختصاص داده است و به تشریح بند امیر، شهر غلغله، درۀ اژدر و نمونۀ مشابۀ آن و هم‌چنین تشریح تندیس‌های ۵۳ متری (صلصال) و ۳۵ متری (شهمامه) بامیان پرداخته است. او با شواهدی از خاطرات هیوان تسنگ (زائر چینی) در قرن هفتم میلادی، از وجود عجایب روزگاران کهن سخن می‌گوید. هم‌چنین به شهرک زیرزمینی «غار ضحاک» اشاره کرده و مدعی شده است که در این شهرک ۱۲ هزار خانه و هزار دکان وجود داشته که از دید محققین و کاوشگران پنهان مانده است.
نویسنده فصل سوم را به ولایت هرات اختصاص داده و آن را «مروارید جهان» می‌داند. او در این فصل به تشریح ارگ پای حصار، مسجد جامع هرات، گازرگاه (مقبرۀ خواجه عبدالله انصاری)، موزیم سنگ‌های پرنقش‌ونگار از جمله «سنگ هفت‌قلم» گازرگاه، مصلای هرات، مقبرۀ گوهرشاد بیگم، مدرسه و مقبرۀ سلطان حسین بایقرا و امیرعلی شیر نوایی می‌پردازد.
مؤلف در فصل چهارم از شهر کابل به عنوان قلب تپندۀ افغانستان یادکرده و از بالاحصار و دیوارهای قدیمی دورتادور آن‌که بقایای آن تا حال در کوه آسمایی دیده می‌شود، سخن به میان آورده است.
او در فصل پنجم به نقاط دیدنی ولایت قندهار می‌پردازد و توضیح می‌دهد که تپۀ «مندیگک» قندهار حکایت از سابقۀ سکونت ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد دارد. او از وجود «شمشیرغار» به‌عنوان بهشت گمشده و دنیایی اسرارآمیز یاد می‌کند. قندهار شهری است که خرقۀ مبارک (لباس پشمی مخصوص پیامبر اسلام) و آرامگاه احمدشاه بابا در آن است.
او در فصل ششم به نقاط شگفت‌انگیز غزنی می‌پردازد و از «بالاحصار» به‌عنوان تاج خاکستری که زمانی بر سر عروس‌البلاد شهرها می‌درخشید اما امروز «نیمی در مه و نیمی در غبار» است، یاد می‌کند. هم‌چنین از دشت ناور به‌عنوان زیست‌گاه انسان‌های «کهن‌سنگی» یاد می‌کند که تنها نمونه‌هایی از آن در قسمت اروپا و چین دیده شده است.
فصل هفتم کتاب به نقاط دیدنی مناطقی چون نیمروز، بدخشان، قندوز، غور، منار جام، مقبرۀ سید یحیی در سر پل، هزارسم، سرخ کوتل و غیره اختصاص یافته است.
محمدعظیم عظیمی متولد کابل در سال ۱۳۵۷ ش است. او اصالتاً از قریۀ خاگدو ولسوالی یکه‌اولنگ است و ماستری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دارد و استادِ برخی دانشگاه‌های خصوصی در کابل است (عظیمی، ۱۳۹۹).
منبع: عظیمی، محمدعظیم. (۱۳۹۰). افغانستان و نقاط شگفت‌انگیز آن. کابل: مؤسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین‌المللی الهدی؛ عظیمی، محمدعظیم. (۱۳۹۹) مصاحبۀ اینترنتی پروین ولی‌زاده با محمدعظیم عظیمی. ۳ حمل ۱۳۹۹.
