اوچلک /Âw_Čelek/
نوعی پرنده
مؤلف: صدیقه هاشمی
جلد اول، ویراست دوم
اوچلک یا آب‌چِلِک که به آن آب‌چیلیک (Sandpiper) هم می‌گویند، از راستۀ آب‌چیلیک‌سانان (Charadriiforme) است. آب‌چلک، پرنده‌ای ساحلی با منقار بلند و باریک است که از طرفین فشرده و در رأس آن شکافی وجود دارد (دانشنامۀ دانش‌گستر، ۱۳۹۱: ۱۱؛ دانشنامۀ دانش‌گستر، ۱۳۸۹، ج ۱: ۱۶). آب‌چلک به رنگ گندمی یا بلوطی یا خرمایی است و پاهای نسبتاً بلند و بال‌های درازی دارد که نوکشان تیز و زاویه‌دار است.
این پرنده بیشتر در کنار نهرهای آب زندگی می‌کند و با نوک دراز خود کرم‌ها و حشرات را از زیر گِل و خاک بیرون آورده و از آن‌ها تغذیه می‌کند. اغلب آن‌ها مهاجرند و مثلاً در کانادا آب‌چلک‌ها در پایان تابستان به امریکا مهاجرت می‌کنند. در برخی از مناطق هزاره‌جات مانند ولسوالی بهسود می‌توان این پرنده را مشاهده کرد (دایرة‌المعارف فارسی، ج ۱، ۱۳۴۵: ۵؛ عارف، ۱۳۹۱: ۲۶۱) همچنین بر اساس گزارش کلاکنهوف و مدل در سال ۱۹۷۰ م آب‌چلیک پاسرخ در ساحۀ جهیل دشت ناور غزنی آشیانه‌سازی و تخم‌گذاری داشته است (نائل، ۱۳۹۷، ج ۴: ۳۵) و جهیل‌های آب ایستادۀ غزنی هم یکی از مکان‌های مهاجرت آب‌چلیک پاسرخ است (نائل، ۱۳۹۷، ج ۵: ۲۴).
منابع: دایرة‌المعارف فارسی. (۱۳۴۵). به سرپرستی غلام‌حسین مصاحب. جلد ۱. تهران: امیرکبیر؛ دانشنامۀ دانش‌گستر. (۱۳۹۱). تهران: دانش‌گستر روز؛ دانشنامۀ دانش‌گستر. (۱۳۸۹). جلد ۱. تهران: دانش‌گستر روز؛ عارف، سید محمدامین. (۱۳۹۱). هزاره‌جات قلب افغانستان. چاپ دوم. کابل: سعید؛ نائل. حسین. (۱۳۹۷). مسائل هزاره. جلد چهارم. چاپ اول. کابل: بنیاد اندیشه؛ نائل. حسین. (۱۳۹۷). مسائل هزاره. جلد پنجم. چاپ اول. کابل: بنیاد اندیشه.
