اِیلمره /Ilmara/

منطقه‌ای در ولسوالی نهرشاهی ولایت بلخ
مؤلف‌: محسن شریفی
جلد اول، ویراست دوم

ایلمره از توابع شهر مزارشریف است و به نام‌های «اِیلْمَرَب» و «یُولْمَرَب» هم خوانده می‌شود. اِیلْمَرَه در جنوب شهر مزارشریف موقعیت دارد و از مربوطات ولسوالی نهرشاهی است که در غرب قریۀ چغدک قرار دارد (ویکی پدیا، ۱۳۹۶).

ایلمره تقریباً در طول جغرافیایی 670539 درجۀ شرقی و عرض جغرافیایی 364106 درجۀ شمالی قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا حدود 394 متر است.

این منطقه از قدیمی‌ترین نقاط هزاره‌نشین مزارشریف است. طبق گزارش کمیسیون سرحدی افغان و انگلیس، بین سال‌های ۱۲۵۷ و ۱۲۶۸ ش / ۱۸۷۸ و ۱۸۸۶ م شیعیان و هزاره‌ها در این منطقه سکونت داشته‌اند (دولت‌آبادی، ۱۳۸۵: ۱۵۶) چنان‌که صوبه‌دار محمدحسین خان از ۸۰۰ خانوار هزارۀ ساکن در منطقۀ مزار و اِیلْمَرَه ترکستان یاد کرده است (میتلند، ۱۳۷۶: ۲۱۷).

اِیلْمَرَه حدود ۲۰ هزار خانوار جمعیت دارد که بیش از ۹۸ درصد آن هزاره و بقیه سادات، خلیلی و بلوچ هستند. حدود یک درصد ازبیک و یک درصد تاجیک دارد. اِیلْمَرَه ۶۰ مسجد، دو مکتب خصوصی، سه مکتب متوسطه و چهار لیسه دارد، دو لیسۀ پسرانه و دو لیسۀ دخترانه. کتابخانه‌ای با حدود سه هزار جلد کتاب در سال ۱۳۹۲ ش در اِیلْمَرَه تأسیس شده است (حسینی‌ بلخابی، ۱۳۹۲) وضعیت فرهنگی آن به دلیل وجود این مراکز فرهنگی و کتابخانه تا حدودی خوب است (کلانتر، ۱۳۹۶).

اِیلْمَرَه مکان‌های دیدنی خاصی ندارد ولی به دلیل واقع شدن در ارتفاع بلندتر از سطح شهر، آب و هوایش خوب است. بیشتر مردم آن هم کسبه‌کار مانند دکاندار، کارمند دولت، کارگر و دست‌فروش‌ هستند و وضعیت معیشتی و اقتصادی متوسطی دارند (همان).

شیخ سلمان خلیلی، جنرال محمدباقر مسعود، سید عبدالواحد محسنی، سید نصیرالدین محسنی، سلمان قومندان، حاجی چمران، غلام‌علی قومندان، آمر جلال‌الدین کریمی، آمر رجب، صادق کلانتر، زلمی کلانتر، سحر قومندان، قاضی شریف سروری و حاجی سرور از چهره‌های مشهور آن منطقه اند (همان).

طالبان پس از تسلط بر مزارشریف، در ۲۸ سرطان ۱۳۷۷ ش، همزمان با قتل عام هزاره‌ها در مزار، گروهی از ساکنان اِیلْمَرَه را نیز کشتند (مناقبی، بی‌تا: ۸۲). همچنین در تاریخ ۲۱ دلو ۱۳۷۸ طالبان ۲۲ نفر از اهالی این قریه را تیرباران کردند (پروژۀ عدالت افغانستان، ۲۰۰۵).

منابع: پروژۀ عدالت افغانستان (۲۰۰۵). ۲۱ سرطان ۱۳۹۶.www.afghanistanjusticeproject.org؛ حسینی بلخابی (۱۳۹۲). «معرفی مؤسسۀ فرهنگی خدماتی آل یاسین (ولایت بلخ)». وبلاگ بنیاد علمی فرهنگی‌پژوهشی طه. بازیابی ۲۳ سرطان ۱۳۹۶. Chf.blogfa.com؛ دولت‌آبادی، بصیراحمد. (۱۳۸۵). هزاره‌ها از قتل عام تا احیای هویت. تهران: ابتکار دانش؛ کلانتر، صادق. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی محمداسلم جوادی با صادق کلانتر. ۲۳ سرطان ۱۳۹۶؛ مناقبی، محمدتقی. (بی‌تا). اسناد قتل عام هزاره‌ها در افغانستان. مشهد: مؤلف؛ میتلند، پی. جی. (۱۳۷۶). هزاره ها و هزارستان. ترجمۀ محمد اکرم گیزابی، قم: مرکز فرهنگی نویسندگان افغانستان؛ ویکی‌پدیا. (۱۳۹۶). «یولمرب». ۲۳ سرطان ۱۳۹۶. wikimapia.org.