اکبری، محمدموسی (۱۳۴۰ ش)
عکاس، گرافیست و نقاش
مؤلف: سید سلیمان حسینی
جلد اول، ویراست دوم
محمدموسی اکبری فرزند غلام‌حسین از قوم قزلباش در سال ۱۳۴۰ ش / ۱۹۶۱ م در محلۀ قُرتا (کردا) چنداول کابل به دنیا آمد. دورۀ ابتدایی را در مکتب میرویس هوتکی و متوسطه را در متوسطۀ سرای غزنی فرا گرفت. در سال ۱۳۶۰ ش از لیسۀ عالی انصاری فارغ شد (اکبری، ۱۳۹۶).
اکبری به دلیل علاقه‌ای که به هنر داشت بعد از گذراندن امتحان کانکور در سال ۱۳۶۱ ش وارد دانشگاه هنر کابل شد، اما با توجه به اوضاع کشور و با تحت تعقیب قرار گرفتن از سوی عوامل دولت، نتوانست به تحصیل ادامه دهد و بعد از سه سمستر، تحصیلاتش را در رشتۀ هنر ناتمام رها کرد (اکبری، ۱۳۹۶؛ رهیاب، جاوید و مروج، ۱۳۹۶: ۱۱۴).
اکبری در سرطان سال ۱۳۶۲ ش به ایران مهاجرت کرد. با توجه به تجربه‌ای که در زمینۀ هنر داشت، در بخش هنری امور تربیتی آموزش و پرورش منطقۀ ۱۷ تهران مشغول به کار شد. همزمان با حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی آشنا شد. در آنجا علاوه بر آموزش، کارهای هنری برای ستاد امور افغانستان انجام می‌داد. اولین آرمی که او به صورت حرفه‌ای طراحی کرد برای کمیتۀ کمک به جنگ‌زدگان افغانستان بود. به واسطۀ طراحی همین آرم در سال ۱۳۶۳ ش به سفر حج رفت (اکبری، ۱۳۹۶).
اکبری پس از آن، در بخش فرهنگی هنریِ ستاد امور افغانستان در تهران به کار مشغول شد. برگزاری سمینارها، مسابقات قرآن، اعزام حجاج و کارهای تبلیغاتی مثل طراحی پوستر، کارت دعوت، پلاکارد و عکاسی به عهدۀ او بود. همزمان با آن برای یادگیری هنر خطاطی، در انجمن خوشنویسان ایران نیز ثبت نام کرد (همان).
اکبری در سال ۱۳۶۵ ش وارد دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، با گرایش گرافیک شد. او همزمان با حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی در رشتۀ گرافیک همکاری می‌کرد و این همکاری تا سال ۱۳۷۱ ش ادامه داشت (رهیاب و همکاران، ۱۳۹۶: ۱۱۴). علاوه بر آن با وزارت آموزش و پرورش ایران، جهاد سازندگی، ستاد پشتیبانی افغانستان و کمیتۀ کمک به جنگ‌زدگان افغانستان همکاری داشت (موجانی، صدقی، راهدار، حسین‌زاده، علیزاده، ارغون چینار و یارقین، ۱۳۹۴: ۴۹۱).
از کارهای مهم اکبری، طراحی آرم برای نشریۀ پیام مستضعفین سازمان نصر افغانستان بود که خود نیز عضو آن سازمان بود (همان). همچنین طراحی آرم و لوگوتایپ مجلاتی چون حبل‌الله، درّ دری، بامیان، خط سوم، صراط، گفتمان نو، انتشارات عرفان و طراحی جلد چند عنوان کتاب در انتشارات عرفان و مرکز نبی‌اکرم استرالیا از جمله کارهای طراحی اوست (اکبری، ۱۳۹۶).
اکبری از سال ۱۳۷۰ ش عکاسی را نیز در ایران دنبال کرد. او در ابتدا از فعالیت‌های مهاجرین عکس می‌گرفت (همان). بعد از پیروزی گروه‌های جهادی، عکاسی را در افغانستان دنبال کرد. در سال ۱۳۷۱ ش به هرات رفت تا از آثار تاریخی آن شهر عکس بگیرد. او در عکاسی بیشتر به دنبال آثار و سوژه‌های تاریخی، مناظر، فرهنگ و آداب و رسوم است. او عکس‌های زیادی از آثار تاریخی قبل از اسلام و بعد از اسلام، خصوصاً معماری و کاشی‌کاری‌های دورۀ غوریان، غزنویان، تیموریان و سلجوقیان گرفته است (رهیاب و همکاران، ۱۳۹۶: ۱۱۴).
اکبری در ماه ثور سال ۱۳۶۸ ش ازدواج کرد. حاصل ازدواج او دو دختر و یک پسر است. او سفرهای متعددی به افغانستان داشته است (اکبری، ۱۳۹۶).
اکبری در سال ۱۳۸۰ ش «مؤسسۀ دایره» را در کابل تأسیس کرد و بعد با تغییر نام آن مرکز به «خانۀ هنر» تلاش کرد به فعالیت‌های آموزشی خود در این شهر ادامه دهد. او از سال ۱۳۸۸ ش به عنوان استاد در انستیتوت هنرهای زیبا در کابل تدریس می‌کند (همان).
او در نمایشگاه‌های عکاسی مختلفی در داخل و خارج از افغانستان، به شکل انفرادی و گروهی شرکت کرده و تا کنون حدود ۱۰۰۰۰ فریم از عکس‌هایش را در این نمایشگاه‌ها عرضه کرده است (رهیاب و همکاران، ۱۳۹۶: ۱۱۴). او یک مجموعۀ ۲۸ قطعه‌ای از عکس‌های انتخابی‌اش را به صورت پُست‌کارد، به نام «تا شقایق هست زندگی باید کرد»، در سال ۱۳۹۲ ش در تیراژ ۲۰۰۰ نسخه منتشر کرد (اکبری، ۱۳۹۶).
بعضی از نمایشگاه‌های انفرادی‌ای که اکبری برگزار کرده است عبارت‌اند از نمایشگاه «نگاه آشنا»، مرکز فرهنگی فرانسه در کابل، سال ۱۳۸۵ ش؛ نمایشگاه «در امتداد لحظه‌ها»، خانۀ فرهنگ افغانستان، سال ۱۳۸۹ ش؛ نمایشگاه «عکس افغانستان»، خانۀ فرهنگ افغانستان در برلین، ۱۳۹۳ ش؛ نمایشگاه عکس محرمی «خورشید در قاب»، فرهنگستان هنر، سال ۱۳۹۳ ش (اکبری، ۱۳۹۶). اکبری همچنین در نمایشگاه‌های جمعی و گروهی نیز اشتراک داشته است، مثل نمایشگاه «زمزمۀ تصاویر»، خانۀ سوره، سال ۱۳۶۹ ش؛ نمایشگاه «عکس و نقاشی»، سفارت افغانستان در دهلی هند، سال ۱۳۹۲ ش / ۲۰۱۴ م و… (همان).
اکبری تقدیرنامه‌های زیادی از مسابقات متعدد عکاسی در سطح بین‌المللی و کشوری دارد. او به همراه خانواده‌اش اکنون (۱۳۹۶) در ایران ساکن است (همان).
منابع: اکبری، محمدموسی. (۱۳۹۴). «عکاسی از میراث فرهنگی مشترک ایران و افغانستان؛ گفت‌و‌گوی مریم نظری با محمدموسی اکبری». سایت هنر آنلاین. www.honaronline.ir؛ اکبری، محمدموسی. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی سید سلیمان حسینی با محمدموسی اکبری. ۱۲ حوت ۱۳۹۶؛ رهیاب، حسین. جاوید، محمد جاوید و مروج، هادی. (۱۳۹۶). «نمایۀ عکاسان افغانستان». در فصلنامۀ ادبیات معاصر. سال دوم. شمارۀ ۶. صص ۱۱۳ تا ۱۳۷؛ موجانی، سید علی. صدقی، سولماز. راهدار، سید حمید. حسین‌زاده، بصیراحمد. علیزاده، حسین‌علی. ارغون چینار، علی. یارقین، محمدحلیم. (۱۳۹۴). فرهنگ شخصیت‌های معاصر افغانستان. قم: عظام.
