آبدانه /Âbdâna/
قریه‌ای در ولسوالی مالستان ولایت غزنی
مؤلف: محمدحسین فیاض
جلد اول، ویراست دوم
آبدانه یکی از قریه‌های پرجمعیت میرآدینه در ولسوالی مالستان از توابع ولایت غزنی است. این قریه از شرق به قریۀ پل‌حاجی، از غرب به قریۀ جالَه گُودال، از شمال به قُشْنَگ و از جنوب به قول‌آدم محدود می‌شود. دربارۀ دلیل نام‌گذاری آبدانَه گفته‌شده است که این قریه به‌دلیل برخورداری از چشمه‌های آب گرم، محصولات گندم و انواع حبوبات به این نام شهرت یافته است.
قریۀ آبدانَه نزدیک به چهارصد خانه دارد و از آبدانَه پایین، آبدانَه بالا، مِیانْکَل، ماقَیْ و غَیْبِی در دو قسمت گِیرُو و پِیتَوْ تشکیل شده است. آغیل‌های آبدانَۀ پایین عبارت‌اند از آغیل مِیر، آغیل اَبْغَه، آغیل دِیبَه و نَیْ‌قُول. آبدانَه بالا شامل آغیل کاکا و آغیل نایب است و قریۀ مِیانکَل با دو آغیل پِیتَوْ و گیروی آن به‌نام آغیل گُور دیوانَه‌گَک یاد می‌شود و درنهایت در سمت غرب آبدانَه، آغیل غَیْبِی و ماقَیْ قرار گرفته است. مردم آبدانَه فرزندان محمد بیگ فرزند پیراحمد (مشهور به باتور)، فرزند میرآدینه، نواسۀ امیر مائِدِین مشهور به گَگْرَه هستند (افضلی، ۱۳۹۶).
در قریۀ آبدانَه چهار ملابستی، پنج منبر و ده مسجد کوچک وجود دارد و فرزندان قریه در لیسۀ پسرانه و دخترانۀ میرآدینه واقع در دِیبه‌قارو، کنار بازار میرآدینه درس می‌خوانند (رضوانی، ۱۳۹۶).
چمن‌زار وسیع و رودخانه، آبدانَه را به دو قسمت گیرو و پیتو تقسیم کرده است. کوه‌های مرتفع و اصلیِ آن از بوم قُشنَگ آغاز شده و به صورت رشته‌کوهی به‌نام آب غار، بادخانه، پیتو و کوهی به‌نام خرس‌خانه ادامه پیدا کرده و در نهایت به کوه‌های قوره وصل می‌شود. آبدانَه بیش از شش چشمۀ نزدیک هم دارد که از دامنۀ کوه‌های بلند پیتو و بادخانه جاری شده است. این چشمه‌ها در تابستان، خنک و در زمستان گرم است و در سال‌های خشک‌سالی نیز جریان داشته، آب آشامیدنی و زراعتی قریه را تأمین می‌کند. جای‌های دیدنی این منطقه این‌هایند: تاله مَیْدُو، چشمه‌های آب گرم، آسیاب‌های آبی، غارهای قول دِیرَه، اَنجیر و مُومْلایی و مجموعۀ غارهای کَمَر (افضلی، ۱۳۹۶).
شغل مردم آبدانَه بیشتر دهقانی و مال‌داری است. تعدادی دکان‌داری، نجاری و آهنگری دارند و مانند دیگر مناطق، کارگران قریه در ایران و دیگر کشورها نیز کار می‌کنند. برق قریه بیشتر آبی است و از توربین‌های کوچک نصب‌شده در سرکوی آسیاب‌های قدیمی تأمین می‌شود. تعدادی از مردم هم از جنراتور و برق آفتابی استفاده می‌کنند (رضوانی، ۱۳۹۶).
مشاهیر آبدانَه عبارت‌اند از ملّا رسول، ملّا قربان، شیخ غلام‌حسین، قربان‌علی واحدی، نادر اخلاقی، حسن عادلی، شیخ عوض، زوارشاه رضوانی، حسین‌علی محمدی، سلمان شریفی، عبدالحسین شفق، علی‌مدد افضلی، نادرعلی امیری، حیات‌الله ناصری، محمدعلی صادقی، منورشاه مالستانی، معلم یاوری، محمدحسین طلایی، خادم رسولی (افضلی، ۱۳۹۶).
منابع: افضلی، علی‌مدد. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی محمدحسین فیاض با علی‌مدد افضلی. ۷ قوس ۱۳۹۶؛ رضوانی، علی‌مدد. (۱۳۹۶). گفتگوی تلفنی محمدحسین فیاض با علی‌مدد رضوانی. ۷ قوس ۱۳۹۶.
