آخرین نسل

کتاب، مجموعۀ خاطرات جنگ

مؤلف: نادر احمدی

جلد اول، ویراست دوم

آخرین نسل هفتمین کتاب از سلسلۀ «خاطرات جهاد افغانستان» است و به کوشش م. جلالی و سید ابراهیم مرتضوی تدوین شده است. این کتاب را دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزۀ هنری، در سال ۱۳۷۵ ش در تهران منتشر کرده است، در ۱۵۰ صفحۀ رقعی و با شمارگان ۳۳۰۰ نسخه. گفتنی است که «م. جلالی» نام مستعار سید ابوطالب مظفری است (بختیاری، ۱۳۸۵: ۳۲۹).

در این کتاب که به کشته‌شدگان واقعۀ خُرماکَه و پَشمَکَه اختصاص دارد، خاطرات، گفتارها، گفت‌و‌گو با خانواده و دوستان، زندگی‌نامه و عکس، داستان و شعر دربارۀ کشته‌شدگان گرد آمده است.

خُرماکَه و پَشمَکَه در غرب افغانستان و در ولایت فراه است. در تاریخ ۱۸ عقرب ۱۳۷۲ خورشیدی در منطقۀ پَشمَکَه و در تاریخ ۴ قوس ۱۳۷۲ خورشیدی در منطقۀ خُرماکَه بر اثر جنگ داخلی تعدادی از مهاجرین بازگشته به وطن، جانشان را از دست دادند (جلالی، مرتضوی، ۱۳۷۵: ۱۳).

آنچه در این مجموعه از خاطرات جنگ گرد آمده است، مستندهایی از تاریخ شفاهی جنگ در افغانستان است، از زبان کسانی که خود و نزدیکانشان بدون واسطه درگیر و یا متأثر از جنگ‌های داخلی بوده‌اند. به چند عنوان از مطالب این کتاب اشاره می‌شود: «چند خاطره از مستری نادر به روایت غلام‌سخی؛ حماسۀ بهادر: با خانوادۀ شهید و خاطره‌ای از امیر ذبیح‌الله بهادری؛ مبارز بی‌قرار: گفت و گو با برادر و خاطره‌ای از شهید علی مبارز؛ شهید مفقودالجسد: زندگی‌نامۀ کربلایی خداداد کاظمی» (جلالی و مرتضوی، ۱۳۷۵: ۵) و… به علاوه، شعرها و قصه‌ها نیز از نگاه شاعران و نویسندگانی حکایت دارد که از این وقایع متأثر شده‌اند؛ به عنوان نمونه قبیلۀ آتش‌نژاد از محمدکاظم کاظمی، عقاب چگونه می‌میرد از سید ابوطالب مظفری، نفسی با سیمرغ از محمدجواد خاوری، چشم عزادار از محمدزکی سعیدی و… (جلالی و مرتضوی، ۱۳۷۵: ۶ تا ۹).

 ابوطالب مظفری، شاعر و پژوهشگر از منطقۀ باغچار ولسوالی ارزگان خاص است و سید ابراهیم مرتضوی، شاعر و فعال فرهنگی از ولایت غزنی است.

منابع: بختیاری، محمدعزیز. (۱۳۸۵). شیعیان افغانستان. قم: شیعه‌شناسی؛ جلالی، م. و مرتضوی، سید ابراهیم. (۱۳۷۵). آخرین نسل. تهران: دفتر ادبیات و هنر مقاومت.