ابدال /Abdâl/
منطقه‌ای در ولسوالی ورس ولایت بامیان
مؤلف: محمدجواد صفدری
جلد اول، ویراست دوم
ابدال از منطقه‌های بزرگ سرخ‌جوی ولسوالی ورس ولایت بامیان است (حیدری، ۱۳۹۱: ۶۱). این منطقه دارای ۲۶ قریۀ کوچک است که ۵۲۹ خانوار در آن‌ها زندگی می‌کنند (وزارت صحت عامه، ۱۳۹۵). ابدال دو مکتب ابتداییه و دو مکتب متوسطه و یک لیسه دارد. همچنین دوازده حسینیه و یک بازار کوچک دارد که سه دکان در آن فعال است. درآمد مردم این منطقه از طریق زراعت و مال‌داری تأمین می‌شود (علی‌زاده، ۱۳۹۶).
منطقۀ ابدال قریه‌هایی خردتر دارد که هرکدام دو یا چند آغیل در خود دارد. آن قریه‌ها عبات‌اند از:
کارگاه: پِیْتَوْ، گِیرُو، راقول، مَنگی دَه، تهی‌چاه و شب‌قُولَک؛ سوخته‌قول: دارای دو قریۀ سوخته‌قول بالا و سوخته‌قول پایین است؛ سُرخانَگَگ کلان‌زمین: اُولیاد نو، قُولَک، بِینِی سِیاسَنگ؛ خانَگَگ سیاخار: اُلیاتَک (اولی‌تک)، اَنبُرقول و نوگگ؛ دهن سای: ناوُرَک و دهن سای؛ سیاقول: بِیدَک، سیاقول، گروقول، جوی آسیاب و بند آسیاب؛ سِیبَک (سِوَک): سیبک بالا، سیبک پایین، گُم‌آب و نوگَردی؛ غورزلاب: سرِقول، کوهی، دُم جُوی، بایزید، باغ بند، گلنگیز، شاه‌نشین، جَمبُود، تعمیر و سری نی؛ گردنده: سَرِقول، ارلک، جعفر، قلعه، سبزجوی، قول آغَه وُلَنگَگ؛ زردسنگ: زردسنگ بالا، زردسنگ پایین و الیاتک (اولی‌تک)؛ جش: جش بالا و جش پایین.
ابدال دو کوه مشهور دارد؛ یکی کوه واقَه که در بین گردنده، زردسنگ و جش قرار دارد و گفته شده است که در سمت شرقی آن، معدن سرب وجود دارد. کوه دیگر به نام خواجه پیرکان در بین منطقۀ کارگاه، سیاقول و دهن سای قرار گرفته است و در پای کوه، به سمت دهن سای و سیاقول، یک چشمۀ آب گرم به نام قبور وجود دارد. آن چشمه مزار یا زیارتگاه است و مردم محل، آب آن را شفابخش امراض می‌دانند (علی‌زاده، ۱۳۹۶).
منابع: حیدری، گلشاد. (۱۳۹۱). بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی بامیان در دو سدۀ اخیر. جلد ۳. کابل: مرکز اجتماعی و فرهنگی سلام؛ علی‌زاده، محمدحسین. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی محمدجواد صفدری با محمدحسین علی‌زاده. ۱۹ سرطان ۱۳۹۶؛ وزارت صحت عامه. (۱۳۹۵). پروفایل صحی ولایت بامیان. کابل: وزارت صحت عامه، ریاست صحت عامه بامیان، دیپارتمنت سیستم اداری معلومات صحی.
