اصول محاکمات مدنی
کتاب، مسایل حقوقی افغانستان
مؤلف: سید احمد هاشمی (صدر)
جلد اول، ویراست دوم
اصول محاکمات مدنی تألیف هاشم احمدی است. چاپ چهارم آن را انتشارات کاتب در کابل در سال ۱۳۹۷ش در ۴۵۶ صفحۀ قطع وزیری با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه به نشر رسانده است. چاپ اول آن در سال ۱۳۹۰ ش منتشر شده و بعد از چاپ دوم، اضافات و اصلاحاتی بر آن صورت گرفته است.
این کتاب متشکل از دو پیش‌گفتار (چاپ اول و دوم)، یک مقدمه، پنج بخش و یک ضمیمه است. هر بخش زیر مجموعه‌هایی دارد و هر مبحثی نیز خود شامل چندین گفتار است.
مؤلف در مقدمه ضمن تبیین موضوع، پیشینه و منابع تحقیق، جایگاه محاکمات مدنی نسبت به دیگر احکام را یادآور شده است و احکام دادرسی مدنی را که عبارت دیگری از اصول محاکمات است، از جمله راه‌های مهم تحقق عدالت در جامعه معرفی می‌کند.
در بخش اول کلیات، اصول محاکمات، هدف، فواید و تاریخچۀ آن، ساختار سازمانی و تشکیلات قضایی افغانستان بحث شده است. در بخش دوم با عنوان «دعوا، شرایط اقامه و انواع آن» به توضیح و تبیین تعریف دعوا، معرفی انواع دعوا و شرایط عمومی و اختصاصی هر دو پرداخته شده است. بخش سوم با عنوان «صلاحیت محاکم و شیوۀ حل اختلاف در صلاحیت» در دو مبحث، یکی مفهوم صلاحیت و اهمیت آن در چهار گفتار (مفهوم صلاحیت، صلاحیت ذاتی و موضوعی، خصوصیات قواعد صلاحیت و صلاحیت محلی یا حوزوی) و دیگری اختلاف در صلاحیت و ترتیب حل آن، در سه گفتار (تشخیص صلاحیت و مفهوم آن، مرجع حل اختلاف در صلاحیت و صلاحیت قاضی) به بحث گذاشته شده است. بخش چهارم، «شرایط شکلی رسیدگی و تصمیمات محکمه» عنوان یافته است و در آن مفهوم عریضه، کیفیت تقدیم عریضه، شرایط و پیوست‌های عریضه، چگونگی ابلاغ، مفهوم و انواع آن، محاکمه، مفهوم و انواع آن، بررسی اعتراضات ابتدایی، ذکر نمونه‌هایی از قرارهای قضایی محاکم و معرفی تشکیلات ریاست حقوق وزارت عدلیه به بحث گذشته شده است. در آخرین بخش این کتاب با عنوان «طرق شکایت از آراء»، راه‌های شکایت از آرای صادرۀ محاکم بررسی شده و مسائلی چون احکام قابل استیناف، شرایط و اسباب آن، صلاحیت‌های دیوان محکمۀ استیناف، فرجام‌خواهی، روش رسیدگی و تجدید نظرطلبی بررسی شده است. در ضمیمه، نمونه‌هایی از فیصله‌های محاکم قضایی را ذکر کرده است.
هاشم احمدی در ولسوالی ورس ولایت بامیان متولد شده است و اکنون (۱۳۹۹ ش) استاد حقوق در دانشگاه کاتب در کابل است.
منابع: احمدی، هاشم. (1397). اصول محاکمات مدنی. چاپ چهارم. کابل: کاتب؛ صفحۀ فیسبوک حقوق‌دان (۲۰۱۴). بازیابی ۲ ثور ۱۳۹۹.
