الغ‌بیگ /Oloğ_Bēg/
بنای تاریخی دورۀ تیموری
مؤلف: محسن شریفی
جلد اول، ویراست دوم
بقعۀ الغ‌بیگ در غرب آرامگاه سلطان محمود غزنوی (در مسیر شاهراه کابل _ غزنی، قریۀ روضه، باغ فیروزی) نزدیک مسجد جامعِ قریۀ روضه قرار دارد (عظیمی، ۱۳۹۱: ۲۷۹).
سلطان اُلُغْ‌بَیگ میرزا، از سلاطین تیموری و فرزند شاهرخ میرزا بود. او در سال‌های ۸۵۰ تا ۸۵۳ ق / ۱۴۴۷ تا ۱۴۴۹ م حکومت کرد و سرانجام فرزندش عبداللطیف او را به قتل رساند (آکا، ۱۳۹۰: ۱۹۷ و ۲۰۰).
بقعۀ مذکور به احتمال زیاد در همان دورۀ تیموریان ساخته شده باشد. بقعه عمارت بزرگی از خشت پخته با اشکال هندسی است که دو طبقه دارد و هر دو طبقه از لحاظ هندسی با هم تطابق کامل دارند؛ یعنی تمام اجزای بنا در هر دو طبقه یک وضعیت دارد. در طبقهٔ زیرین که کاملاً در زیرِ زمین واقع شده است، پنجره‌ها و منافذی از چهار طرف روشنی می‌اندازد (عظیمی، ۱۳۹۱: ۲۹۷ و ۲۹۸). در درون این بقعه، سه قبر وجود دارد. بر دیوار درون بقعه، لوح سنگی متضمن چهار بیت شعر نصب است که تاریخ وفات الغ‌بیگ (۹۰۷ ق / ۱۵۰۱ م) و فرزندش عبدالرزاق (۹۱۸ ش / ۱۵۱۲ م) به حروف ابجد بر آن حک شده است (نعیمی، ۱۹۴۱: ۱۷۵). بقعه یک گنبد بزرگ با ارتفاع حدود ۲۰ متر در مرکز و چهار گنبد کوچک در چهارگوشه دارد. علاوه بر این‌ها، تزئینات مختصر هندسی و معماری در زوایای خارجی این گنبد صورت گرفته است. همچنین بقعۀ مذکور هشت اتاق مستطیلی دارد که در هشت ضلع آن بنا شده است و چهار رواق نیز دارد که ارتفاع رواق ورودی آن حدود ۱۲ متر است. فضای داخلی این بقعه با گچ ساده پوشانده شده است. در قسمت جنوبی بقعه، یک زینۀ ۱۳ پله‌ای وجود دارد که از طریق آن می‌توان به پشت بام راه یافت (عظیمی، ۱۳۹۱: ۲۹۹ و ۳۰۰).
این بقعه به‌دلیل واقع‌شدن در محله‌ای فقیرنشین و حاشیه‌ای در شهر غزنی و نیز جنگ و بی‌توجهی مسئولان، در حال فرسودگی و تخریب است. حالت متروکه دارد و محل ریختن زباله و بازی کودکان آن محله شده است (عظیمی، ۱۳۹۱: ۲۹۹ و ۳۰۰).
منابع: آکا، اسماعیل. (۱۳۹۰). تیموریان. ترجمۀ اکبر صبوری. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ عظیمی، محمدعظیم. (۱۳۹۱). جغرافیای ولایت غزنی. کابل: الهدی؛ نعیمی، علی‌احمد. (۱۹۴۱). آبدات و مزارات غزنی. کابل: سالنامۀ کابل.
