قریه‌ای در اوت‌قولِ ولسوالی جاغوریِ ولایت غزنی
مؤلف: عبدالله اخلاقی
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ الغزار در شمال شرق اُوت‌قُول و در جنوب شرق اَنگُورِی است. این قریه از شرق به کَارِیزتُو، تنگی اَلَغزَار، بِینِی بادخانه؛ از شمال به قریۀ سیاه‌سنگ اَختَرَی اَنگُورِی؛ از شمال غرب به قریه اِسلام؛ از جنوب به درۀ کورسنگ و بلندی‌های زَردپِیتَو، شِیخ حَیدَر و سیاه‌سنگ‌ها؛ از غرب به قریۀ شِفقَال پایین و امتداد بلندی‌های سُرخ‌اِرمَه منتهی می‌شود. از بازار اُوت‌قُول به سمت شرق بعد از تپۀ اِسلام، چشم‌انداز این قریۀ پرآب و سرسبز نمایان است (نهضت، 1399).
چند دلیل برای نام‌گذاری الغزار بیان شده است. برخی گفته‌اند الغزار از غزاری، نام نوعی کبوتر (آذرنوش، 1381) گرفته شده است که در کوه‌های الغزار هنوز وجود دارد. احتمال دیگر، انتساب قریه به علفی به نام الغ است که در این منطقه می‌روید و برای تغذیۀ حیوانات استفاده می‌شود (حیدری، 1399).
جمعیت کنونی (۱۳۹۹ ش) الغزار بیش از 110 خانوار برآورد می‌شود. همین شمار نیز به شهرهای بزرگ افغانستان به شمول کابل و نیز خارج از کشور مهاجر شده‌اند (همان) الغزار در گذشته‌های نه چندان دور متشکل از چهار آغیل و سه چمبر (قلعه) بزرگ مربوط به چهار فامیل کلان به نام‌های کوهی، عقل‌بیگ، حاتم‌بیگ و ولی‌داد بوده است. به مرور زمان طوایف دیگر نظیر قلندر؛ آغمبیگ (افغان‌بیگ)، آغی، ایزدری و دیگران به ساکنین الغزار افزوده شده‌اند (همان).
خانه‌ها و مناطق مسکونی این قریه در دو طرف دره‌ای به طول بیش از دو کیلومتر است و از بارگاه از شمال‌غرب شروع می‌شود و تا تنگی بینی بادخانه معروف به تنگی الغزار به سمت جنوب‌شرق ادامه دارد. نواحی علفچر و خالی از جمعیت آن به طول حدود 13 کیلومتر در امتداد جنوب‌شرقی تا کاریزتو، زرکشان و بخشی از گیلان تا غرب مُقُر امتداد دارد (نهضت، 1399).
الغزار از این جهت که در میان کوه‌های سخت پالازوئیک و سنگ‌های سخت دیوریت قرار گرفته است کوه‌های آن مواد معدنی جامد از قبیل طلا، مس، آهن و سولفات آهن و غیره دارد (Orris, Bliss, 2002: 101). دانشمندان و جغرافی‌دانانی که تا کنون از الغزار دیدن کرده‌اند، عبارت‌اند از وا سلاووین از مرکز تحقیقات جیولوجیکی دانشگاه دولتی مسکو (M.GY) (رک: شیلی، ۲۰۰۹) در سال ۱۳۳۳ ش / ۱۹۵۴ م و دانشمندان آمریکایی در سال 1381 ش / ۲۰۰۲ م (حیدری، 1399).
این منطقه در بهار آب فراوان دارد و منبع آن درۀ آسیاب و چشمه‌زار آن است. گندم، جو، رشقه و شبدر کشت عمدۀ این قریه است و درختان میوه‌دار آن عبارت است از: توت، زردآلو، شفتالو، ناک و سیب. عرعر و بید از درختان بی‌میوهِ آن به شمار می‌رود که بسیار رایج است (همان).
غارهای معروف کوه‌های الغزار عبارت‌اند از: غار عوض / هوس‌کاکا در زردسنگ؛ غار کفتر در کورسنگ و آب جامی در جنوب الغزار؛ غار فرنگی در شرق الغزار که گویا در گذشته محل کاوش طلا بوده است. کوه‌های بلند زردپیتو و پامی از ارتفاعات معروف الغزار است و بینی بادخانه از مناظر طبیعی آن به شمار می‌رود (حیدری؛ 1399) آسیاب‌های آبی و سنگ‌های بزرگ آسیاب از آثار قدیم و تاریخی الغزار است که هنوز روی پل‌های معابر موجود است (همان).
جنگ جوری در سال 1333 ش اتفاق افتاده است. تعدادی از تفنگ‌داران خیل جوری در یکی از شب‌های ماه رمضان بر بازار اوت‌قول حمله کردند و سه نفر را کشتند و اموال دکان‌ها را نیز غارت کرده و از مسیر تنگی الغزار به سمت مقر فرار کردند؛ اما در منطقۀ کاریزتو همه مهاجمان کشته و یا دستگیر شدند (نظری، 1399). از سال 1358 ش و بعد از بروز خیزش‌ها علیه جمهوری دموکراتیک افغانستان، تنگی الغزار به عنوان یک نقطۀ استراتژیک مورد توجه گروه‌های جهادی قرار گرفت. یک جبهه در منطقۀ آب‌لاش و جبهۀ دیگری در منطقۀ زرکشان گشوده شد، هرچند به جهت صعب‌العبور بودن این مسیر، جنگ مهمی در آن رخ نداد (میثم، 1399).
الغزار یک مسجد و حسینیه دارد که مراسم حمله‌خوانی و شاهنامه‌خوانی در آن دایر می‌شود. در کنار آن مسابقات تیراندازی و گیر گزنی و پیرک‌سازی نیز از تفریحات مشهور زمستانی مردم الغزار بود که در حال حاضر از بین رفته است (حیدری، 1399).
مشاهیر قریۀ الغزار عبارت است از: نادرعلی جوادی، عبدالله نهضت، اسدالله سعادت، عباس شهیدزاده (قاسمی، 1399)، عبدالخالق قاسمی، محمدیونس زاولی، محمدباقر حیدری، محمدجمعه معروف به قما و محمدامان اسدی، دگروال چمن‌علی (نهضت، 1399)، علی بابا، برات‌علی کوهی، ناصرعلی عرفانی (در دورۀ حکومت چپ کشته شدند)، محمدجان حیدری (در دورۀ طالبان کشته شد) (حیدری، 1399).
الغزار مکتب، شفاخانه و کلینیک مستقل ندارد. مردم فرزندان خود را برای تحصیل به لیسه‌های بی‌بی زهرا و استاد شریفی اوت‌قول یا لیسه‌های پسرانه و دخترانۀ اوت‌قول _ انگوری می‌فرستند. فاصلۀ الغزار تا بازار انگوری _ اوت‌قول زیاد نیست؛ لذا مردم از کلینیک‌های موجود در بازار استفاده می‌کنند.
منابع: آذرتاش، آذرنوش. (1381). فرهنگ معاصر عربی _ فارسی بر اساس فرهنگ عربی _ انگلیسی هانس ور. چاپ دوم. تهران: نی؛ حیدری، محمدباقر. (۱۳۹۹). «معلومات عمومی راجع به الغزار». ارسال‌شده به دفتر دانشنامه. ثور ۱۳۹۹؛ شیلی، سلاوین، و. ا. (۲۰۰۹). جیولوجی عمومی: با اساسات جیولوجی افغانستان. مسکو: میر؛ نهضت، عبدالله. (۱۳۹۹). مصاحبۀ اینترنتی عبدالله اخلاقی با عبدالله نهضت. ۲۳ ثور ۱۳۹۹؛ میثم، محمدنبی. (۱۳۹۹). مصاحبۀ اینترنتی عبدالله اخلاقی با محمدنبی میثم. ۲۱ ثور ۱۳۹۹؛ قاسمی، عبدالخالق. (۱۳۹۹). مصاحبۀ اینترنتی عبدالله اخلاقی با عبدالخالق قاسمی. ۲۲ ثور ۱۳۹۹؛ نظری، حبیب‌الله. (۱۳۹۹). مصاحبۀ اینترنتی عبدالله اخلاقی با حبیب‌الله نظری. ۲ ثور ۱۳۹۹.
Orris,G. J., Bliss,J. D. (2002). “Mines and Mineral Occurrences of Afghanistan”. U.S.Geological Survey Open-File Report 02. pp 95-110. .www. pubs.usgs.gov.
