قریه‌ای در درۀ هزاره ولایت پنجشیر
مؤلف: محمدجواد علوی
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ ایل حسین، از مربوطات قریۀ کلان‌سنگی خان درۀ هزاره در ولایت پنجشیر است. این قریه از شمال به کوه عام، از جنوب به قریۀ آستانه کلان، از شرق به رودخانۀ آبشار و از غرب به قریۀ قل‌تدود محدود است. راه‌های مواصلاتی این قریه به قریه‌های دیگر و ولسوالی، خامه است. فاصلۀ قریه تا مرکز ولسوالی آبشار ۶ کیلومتر و تا بازارک، مرکز ولایت پنجشیر، ۶۶ کیلومتر است و مسیر مرکز ولسوالی تا ولایت پخته است (فضلی، ۱۳۹۶).
مردم قریۀ ایل‌حسین بنا به برآورد شورای انکشافی قریه، ۱۶۷ خانوار و اهل سنت و فارسی‌زبان هستند. آنان براین هستند که در گذشته پدرانشان از درۀ شیخ‌علی به این قریه آمده‌اند. طی چهل سال گذشته بیش از ۴۰ خانواده از این قریه به کابل و شهرهای دیگر و نیز خارج از کشور مهاجرت کرده اند (همان).
آب و هوای ایل‌حسین کوهستانی و برف‌گیر است و معیشت مردم وابسته به زراعت، باغ‌داری و مال‌داری است. زمین‌های زراعتی قریه آبی و للمی است. محصولات قریه عبارت‌اند از گندم، جو، جواری، لوبیا، نخود، کچالو، پیاز، انواع سبزیجات. در این قریه محصولات درختی مانند سیب، توت، بادام، چارمغز، زردآلو و سنجد به عمل می‌آیند و میوۀ خشک آن به بازار عرضه می‌شود (همان).
زیست جانوری قریه شامل کَوْک، بودنه، کبوتر کوهی، گرگ، روباه است. پوشش گیاهی و جنگلی این قریه عبارت‌اند از گیاهان علوفه‌ای، بوته، موش‌خورک، تلخک بوته، بوربوته، بوتی، چنار، بید و بلوط. در این قریه از دواهای سنتی مانند زوف، موملایی، بوربو و جوانی‌بادیان استفاده می‌شود (همان).
صنایع دستی زنان قریۀ ایل‌حسین قالی‌بافی، جاکت‌بافی، جوراب‌بافی، دستکش‌بافی، کلاه‌دوزی، خامک‌دوزی و تولید نمد است (همان). غذاهای محلی قریه عبارت‌اند از: کشکَوْ، قروتی، آش، پلو، نان روغنی و نان جواری (همان).
آب آشامیدنی ساکنان ایل‌حسین از چشمه و رودخانه به دست می‌اید و برق قریه از توربین کوچک آبی تأمین می‌شود که شورای قریه و وزارت احیا و انکشاف دهات نصب کرده است (وزارت احیاء و انکشاف دهات، ۱۳۹۶). نزدیک‌ترین مرکز صحی به این قریه کلینیک دوست‌علی است که حدود ۳ کیلومتر دور است. اطفال قریه ایل‌حسین به لیسۀ مختلط «تازه‌محمد شهید» قریۀ بابا علی می‌روند که حدود ۳ کیلومتر فاصله دارد (فضلی، ۱۳۹۶).
منابع: فضلی، نوراحمد. مصاحبۀ حضوری محمدجواد علوی با نوراحمد فضلی باشنده ولسوالی آبشار. کابل. ۷ عقرب ۱۳۹۶؛ وزارت احیاء و انکشاف دهات. (۱۳۹۶). «لیست پروژه‌های در حال اجرا و تکمیل شده از بابت سال ۱۳۸۰ تا ۲۵ حمل ۱۳۹۶، جدول ولایت پنجشیر». کابل.
