بادگذر هزاره ها /Bâd_Gozar_Hazârahâ/
قریه‌ای در ولسوالی اشکمش ولایت تخار
مؤلف: محمدجواد علوی
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ بادگذر هزاره‌ها در ولسوالی اِشْکَمِشْ ولایت تخار قرار دارد. این قریه از شمال به کوه عام، از جنوب به شیره‌چی قشلاق، از شرق به جی‌احمد و از غرب به شاهراه اصلی محدود می‌شود. سرک‌های قریه به قریه‌های اطراف و مرکز ولسوالی خامه و فاصلۀ قریه تا مرکز ولسوالی ۱۵ کیلومتر و تا شهر تالقان، مرکز ولایت تخار ۹۵ کیلومتر است. مسیر مرکز ولسوالی تا ولایت، پخته شده است.
شورای هزاره‌های اهل سنت جمعیت قریۀ بادگذرهزاره‌ها را ۷۵ خانواده برآورد کرده است. مردم قریه از طایفۀ شیخ‌علی، اهل سنت و فارسی‌زبان هستند (پارسایی (۱)، ۱۳۹۶). ساکنان قریۀ بادگذر هزاره‌ها مدعی هستند که اجدادشان در دوران حاکمیت امیر عبدالرحمان خان به اینجا کوچ داده شده‌اند. طی چهل سال گذشته ۱۰۰ خانواده از این قریه به شهرهای بزرگ‌تر و خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند.
آب و هوای قریۀ بادگذر هزاره‌ها کوهستانی و برف‌گیر است. عواید مردم قریه به زراعت و مال‌داری متکی است. زراعت از منابع مهم معیشت مردم قریه است و زمین‌های زراعتی آن بیشتر للمی است. محصولات قریه عبارت است از گندم، جو، جواری، باقلی، لوبیا، نخود، عدس و شَخَلْ و سبزیجات (حافی: ۱۳۹۶). زیست جانوری قریه شامل گرگ، روباه، شغال، خرگوش، کبوتر کوهی، کبک، گنجشک و قناری است (همان). پوشش گیاهی و جنگلی این قریه عبارت‌اند از سبزه‌های بهاری و درختان بی‌میوه کوهی چاکَهْ و سُلبی/ شُلبِی (همان).
هنر دستی زنان قریه گلیم‌بافی، ریسمان‌بافی، قالی‌بافی، دستکش‌بافی، جوراب‌بافی، خورجین‌بافی، دسترخوان‌بافی و خامک‌دوزی است (همان). غذاهای محلی قریه عبارت‌اند از: کیچیری‌قروت، بوته، شیربرنج، حلوا (سرخک و سفیدک)، کُوچَه، گوشت کُوچَه، روغن زرد و کشکَوْ (همان).
مردم این قریه به آب آشامیدنی صحی و انرژی برق دسترسی ندارند. روشنایی خانه‌ها در کنار چراغ‌های سیّار، از صفحات خورشیدی تأمین می‌شود که شورای انکشافی قریه و وزارت احیاء و انکشاف دهات راه‌اندازی کرده است. آب آشامیدنی ساکنان این قریه، از رودخانه از فاصلۀ یک کیلومتری با خر آورده می‌شود (وزارت احیاء و انکشاف دهات، ۱۳۹۶). اطفال قریه به لیسۀ «حضرت عثمان» می‌روند که در مجاورت قریه است. نزدیک‌ترین مرکز صحی به قریۀ بادگذر هزاره‌ها، کلینیک جامع مرکز ولسوالی اشکمش است که با موتر، نیم ساعت فاصله دارد.
چهره‌های معروف قریه عبارت‌اند از: مولوی عبدالفتاح (عالم دینی) و قومندان صفر (متنفذ محلی) (حافی، ۱۳۹۶؛ پارسایی (۲)، ۱۳۹۶).
منابع: پارسایی (۱)، غلام‌سخی [رئیس شورای هزاره‌های اهل سنت]. (۱۳۹۶). «جدول قریه‌های هزاره‌های اهل سنت». کابل ۲۲ دلو ۱۳۹۶؛ پارسایی (۲)، غلام‌سخی. (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری محمدجواد علوی با غلام‌سخی پارسایی. ۱۶ عقرب ۱۳۹۶؛ حافی، عبدالحنان. (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری محمدجواد علوی با عبدالحنان حافی. ۱۶ عقرب ۱۳۹۶؛ وزارت احیاء و انکشاف دهات. (۱۳۹۶). «لیست پروژه‌های در حال اجرا و تکمیل شده از بابت سال ۱۳۸۰ تا ۲۵ حمل ۱۳۹۶، جدول ولایت تخار». کابل.
