باریک/Bârik/
قریه‌ای در ولسوالی جاغوری ولایت غزنی
مؤلف: محمدحسین فیاض
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ باریک در شمال شرق ولسوالی جاغوری ولایت غزنی است و فاصلۀ آن تا مرکز ولسوالی در سَنگ‌ماشَه، حدود ۳۵ کیلومتر است. باریک در مجاورت ولسوالی قَره‌باغ غزنی قرار گرفته است. از طرف غرب با اُلْیادتُو، از طرف شرق با مناطق کَتَّه‌غار، پیادَه و شاکی‌نُوکَه از توابع ولسوالی قَره‌باغ، از شمال به کوه‌های مشترک بین باریک و شُغلَه و از طرف جنوب به کوه‌های مشترک بین شارزایده و باریک منتهی می‌شود.
این قریه ۲۵۰ خانوار دارد. مردم باریک، شیعه و از قوم هزاره و شاخۀ خدایداد، فرزند باغُ‌چَری هستند که یکی از چهار دستۀ جاغوری است. باریک از آغیل و قریه‌های کوچک تشکیل شده و در کل جزء ناوۀ خدایداد به شمار می‌رود. این قریه به دلیل موقعیتش در امتداد یک ناوۀ کم‌عرض، باریک نامیده شده است. این قریه نُه مسجد کوچک، یک منبر عمومی و یک لیسۀ پسرانه و یک لیسۀ دخترانه دارد (اخلاصی، ۱۳۹۶).
باریک، موقعیت کوهستانی دارد و با کوه‌های مرتفعی به نام کوه شار، کوه دِیدُو و سفیدکوه احاطه شده است و شاید از بلندترین نقاط جاغوری باشد. از این جهت سردسیر و در زمستان، برف‌گیر است؛ به‌گونه‌ای که در این فصل، بسیاری از راه‌های ارتباطی به مرکز مسدود می‌شود (علی‌زاده، ۱۳۹۶).
یکی از مناطق تاریخی ولسوالی جاغوری کوه شار است که در بلندترین نقطۀ این منطقه قرار دارد، به گونه‌ای که از فراز آن بیشتر نقاط جاغوری و قَره‌باغ را می‌توان دید. بر اساس باور مردم، روزگاری فرود، فرزند سیاوش و جریره در آنجا زندگی می‌کردند که امروزه قلعه و مراکز حفاظتی آن به خرابه تبدیل شده است. در کنار این کوه بلند، کوهِ دِیدُو (دیده‌بان) موقعیت دارد و بر اساس باور مردم از این کوه در گذشته به عنوان سنگر و دیدبان قصر استفاده می‌شده است. در زمان طالبان (۱۳۷۴ تا ۱۳۸۱ ش) این ساحۀ تاریخی را افراد خودسر واکاوی کردند و به یک کوزۀ گِلی بزرگ و دیگر اشیای قدیمی آنجا دست یافتند. آن کوزه اکنون (۱۳۹۶ ش) در ساختمان ولسوالی جاغوری در سنگماشه موجود است (همان).
باریک، درختان میوه‌دار کمی دارد و تنها زردآلو، توت و سیب در آن یافت می‌شود. شغل مردم آن زراعت و مال‌داری است. در این قریه، گندم، جو، کچالو، مُوْشُنْگْ، شلغم و زردک کاشت می‌شود. منبع آبی برای زراعت در این منطقه، چشمه و کاریز است. بافتن جوراب، دست‌کش و جاکت، خامک‌دوزیِ شال‌گردن، کلاه، کَتَو سرِ چادر و دیگر خامک‌دوزی‌ها در باریک رواج دارد. غذا‌های معروف این قریه، نان‌بُته، شیرروغن، قُروتی، شیربرنج، دوغ تافَه، شُورْوا و پِیرکِی (بولانی) است (همان).
باریک به دلیل داشتن کوه‌های سرسبز و پرعلف، حیوانات و پرندگان زیاد دارد. گرگ، شغال، روباه و خرگوش و پرندگانی چون کبک، قُمری، عقاب و دیگر پرندگان کوچک در این منطقه به چشم می‌خورد. گیاهان دارویی این منطقه به شمول بُتْرَنْقُو، سرخ‌جارو، سرخ سُلْبِیْ/ شُلْبی، بُزباش، خَرغُول، گل گاوزبان، رافْ، کاکوتی، تُوسْلَه و رَواش باریک شهرت دارد (همان). ساکنان باریک از برق جنراتور استفاد می‌کنند و در این اواخر تعداد خاصی از مردم از برق آفتابی نیز بهره می‌برند (اخلاصی، ۱۳۹۶).
از افراد مشهور باریک می‌توان به قریه‌دار ملا برات، قریه‌دار محمدانور جنتی، محمدابراهیم فیاض، محمد کریمی، نوروز رضایی، صافی علمی، منظر شریفی، محمدجمعه خلیلی، علی‌یاور احمدی، محمدانور مظفری، عبدالصمد برقی و محمدداوود بیانی اشاره کرد (همان).
منبع: اخلاصی، محمدعلی. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی محمدحسین فیاض با محمدعلی اخلاصی. ۱۱ جدی ۱۳۹۶؛ علی‌زاده، رضا. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی محمدحسین فیاض با رضا علی‌زاده. ۱ جدی ۱۳۹۶.
