ویرایش دوم دانشنامه هزاره (۱)؛ ویژگی‌ها و روش‌ها
بنیاد دانشنامۀ هزاره با جمع‌بندی نقدهای چاپ نخست جلد اول و نظرات کارشناسانی که بازخوانی کل متن چاپ اول را انجام داده بودند، درنهایت بعد از جلسات متعدد و پیوستۀ شورای علمی دانشنامه، موفق به اتخاذ سیاست‌های جدید شد که پایه و اساس تغییرات مهم و ارزشمند در متن ویرایش دوم شد. این سیاست‌ها در جلدهای بعدی دانشنامه نیز اعمال خواهد شد. عمده سیاست‌های بنیاد در این زمینه و تغییرات در پیِ آن در ویرایش دوم:
۱. عنوان مدخل‌های قریه، مناطق، موضوعات فرهنگی (آداب و رسوم، بازی‌ها، غذا‌ها و …) با تلفظ محلی ثبت و آوانگاری شود. عنوان با توجه به موضوع مدخل می‌تواند در کل متن مدخل تکرار شود یا با تصمیم موردی، فقط عنوان با تلفظ محلی باشد و تکرارِ آن در متن مدخل با تلفظ رسمی و نوشتاری کشور باشد. بر همین اساس، در ویرایش دوم مدخل‌هایی که با «آب» شروع می‌شد، تغییر کرد و به صورت «اَوْ» نوشته شد و این مدخل‌ها از «آ» به «الف» منتقل شد. مثال دیگر از کاربرد گویش محلی در ثبت عنوان مدخل، تغییر«آسیاب» به «اَسیه» است؛
۲. نام شخصیت‌های تاریخی بار اول به طور کامل همراه با القاب و عناوین در مدخل بیاید و در تکرارهای بعدی به صورت اختصار. برای مثال «ملا عبدالشکور» در بار اول به صورت «قاضی قندهار ملا عبدالشکور خان (پسر سعدالدین خان حکمران هرات)» و در دفعات بعد به صورت « ملا عبدالشکور یا عبدالشکور خان» نوشته می‌شود، این قاعده در ویرایش دوم جلد اول اعمال شده است؛
۳. یک سطر دربارۀ زندگی و فعالیت مؤلف یا مترجم به مدخل‌های کتاب اضافه شود. در ویرایش دوم جلد اول، به تمام مدخل‌های کتاب یک سطر دربارۀ زندگی و فعالیت مؤلف یا مترجم اضافه شد؛
۴. در ویرایش دوم جلد اول برخی عبارات و اصطلاحات بعد از بررسی‌های موردی در شورای علمی دانشنامه تعدیل شد و این عبارات و اصطلاحات شامل واژه‌های مورد نقد منتقدان از جمله برخی شناسه‌های راجع به شخصیت‌ها و یا عباراتی مثل شورش، قیام، خیزش و نظایر آن بود.
بنیاد دانشنامه هزاره
۶ جدی ۱۳۹۹ / ۲۶ دسمبر ۲۰۲۰
